seggen sij om te lossen, te weten duijr om geit".
Hij moet dus veel losgeld opbrengen. Hij smeekt
zijn vrouw dan ook om rond te gaan bij goede
mensen en bij zijn reders om dat geld bij elkaar te
brengen. Roest was mogelijk rooms-katholiek,
want hij vraagt ook de priester om voor hem te
bidden. Vier Amsterdamse kooplieden, reders van
de St. Anna, kennen zijn handschrift en
bevestigen tegenover notaris Pieter van Buytene
dat de brief echt is. Hij wordt op 21 maart (1661)
als gevangene vermeld. Ook de diaconie in Hoorn
(zie aldaar nr. 587) droeg bij aan het losgeld: hij
betaalde op 16 mei 1650 [K: waarschijnlijk
1660?] 10 gulden voor zijn verlossing.
Zie verder GA Amsterdam, NA 2755b.
N.B. de brief van Roest is in nummer 88,
september 2008 van ons blad opgenomen.
Tot zover deze lijst. Er zijn nog enkele andere
aanvullende gegevens:
a. Op 23 september 1729 geeft de gereformeerde
diakonie van Hoorn 6 gulden voor de lossing van
de man van Antje Tijs van Texel. Zie Neuman,
Bron Comp., Br. 12 a 24. Hoe hij heet, heb ik nog
niet kunnen achterhalen.
b. In de Loketkas uit 1629 vinden we de volgende
mededeling: Jan Claesz Symvaer van Edam (FTN
1439), 'genomen over 4 Jaer is op Megro
(lees:Negro) Ponte onder Constantinopolen, den
schipper van Texel, syn vaeder pleegh het ijser
Vareken te voeren, soo dat den Jonghman het Iser
Vareken genaempt werdt'. Zie Neuman, Bron
Comp 4, 045. De naam van deze schipper zou
Oucke Fredericx (no.7) kunnen zijn. Mogelijk
ook hebben we hier met een nog niet genoemde
slaaf te maken.
c. In de kleine Inventaris van de Zeevarende Buul te
Graft, 1634-1810 bevindt zich onder no.6 een
collecteboekje voor een slaaf uit Graft uit 1671.
Daaruit blijkt dat voor hem ook op Texel is
gecollecteerd. De daar vermelde gegevens zijn:
De Diakony van de kerke van den hoorn opTexel
beloven op de selve conditie [namelijk: wanneer de
slaaf in het thuisland gekomen zal zijn] tot lossinge
van dese voorn, slaaf te gevenf.2. -. -
De Dia konen aan Oosterend op Texel beloven ter
eijnde aen de voorn, slaeffoff de sijne te geven
f 1,10.- WVerruhert, pastor ibidem.
Die Diaconije vanden Waal sullen tot Lossingh van
de voornoemde slavegeven als hij In het Christen
dom gecomen is een sommef.1.10.0. Jan Jansz
Quant, Schoolmr aanden Wèal
De Dia konen vande Burgh In Texel Belooven tot
lossinghe van deze voornoemde slaef als hij In
Christenlande zal gecoome zijn twee gld: tien
stuijvers, f.2.10.- Willem Coops
De Burgemeesteren der Stede ende Eijlande Texel
beloven tot lossinge van deze Slave te geven wanneer
haar gebleecken zal zijn dat hij in Christen lande
gecomen zal sijn de Somma van vijf guldens
Seggef.5.-.- LodewijckJ. Vermeulen
Burgemeester aanden Burgh
lek Ondergeschr. Belove ten selver eijnde op gelijcke
conditie te geven een guldemtien stuij
seggef.1.10.- J. Vermeulen
De dia konen aen het schil op den eylande van texel
belooven op conditie als vooren de somme van
f.4(?).0.0 P.W(B?)urgh
Op voorgemelte conditie belove ik te geeven f.1.-.-
Samuel Seullijn, predik. Ter Burg [Samuel Solinus
begon daar als kandidaat in 1664 en ging in 1702
met emeritaat]
d. Jan Aten vermeldt in een artikel in De Zaende,
getiteld Het gevaar van Zeerovers, dat de 'Friese'
doopsgezinden op Texel in 1725/18.- bijdroegen
voor de lossing van een broeder uit Middelie.
"Edoch is vastgestelt dat dese wijse van doen om
onderstant te verleenen tot verlossing van imant
uyt de slavernij der Turken voor het toecomende
in geen gebruyek sal zijn". Doopsgezinden waren
namelijk een tamelijk gemakkelijke prooi voor
kapers.
In het boek van R. Fruin, Tien Jaren etc, vinden
we een bericht ontleend aan Van Meteren, dat de
Hollanders eens een Duinkerker roover namen,
die 21 schippers [kapiteins] aan boord had, van
wie hij 43.000 losgeld bedongen had. Fruin
schrijft verder dat de zeeschuimers ("het uitvaagsel
van alle natiën"), in weinige uren 't vermogen van
honderden vissers konden vernielen. "Deze vis-
schers boden te minder weerstand, omdat velen
Doopsgezind waren en dus geen wapens voeren,
zelfs niet eens aan boord hebben wilden".
Gerard van der Kooi
14
Historische Vereniging Texel
Nummer 91, juni 2009
