KLEINE VERMANING
lil M DENKPUAT WÉROAANGEBKAfHT TER
WNNERIN&4AH BE «N6ÉBWI1KMAHÈ YAil OtZÈ
or IS DECEMBER 195S
J.JïJ;yAN SLUIS PRED
it-YAN OER ZWAAS PRED
Y00R2
nKü
tïACvDUKStH
3.Gedenkplaat kleine vermaning in De Koog, Foto mevrouw visman
bieden op zondag een dienst bij te wonen. Ook de
Doopsgezinden van De Koog kerkten hier. Op de
hoek van de Kaapstraat en de Ruijslaan werd op
18 december 1955 het nieuw gebouwde kerkje 'De
Kleine Vermaning' in gebruik genomen. Na een
aantal jaren bleek dat er niet zoveel vakantie
gangers zondags naar de Vermaning gingen. Voor
zover na te gaan in de Texelse Courant, was de
laatste dienst op 28 augustus 1966. Nog enkele
jaren werden er Duitstalige diensten gehouden,
voordat het kerkje in juni 1971 aan een particulier
werd verkocht. Er werd een verdieping opgezet en
de 'Kleine Vermaning' is nu als woonhuis in
gebruik.
Tenslotte
De door mij besproken oudste groeperingen in de
diverse dorpen zijn alle vroeg gedateerd. De
oudste Vermaningen zijn van vóór de eerste
scheuring en dus van ca. 1550 is mijn inschatting.
Deze wordt ingegeven door de vermelding van
Gerard van der Kooi in zijn dissertatie 'De Wijn-
berch des Heren' dat reeds in 1531 een tiental
Niedorpers, behorend tot een bijbelstudiekring,
naar Texel vluchten omdat de grond hen te heet
onder de voeten wordt. Ik ben het echter niet eens
met Van der Koois hypothese dat deze Nieuwe
Niedorpers de eerste anabaptisten van Texel waren.
Men vlucht nooit in het wilde weg. Er moeten dan
al contacten zijn geweest met geloofsgenoten op
Texel (De Niedorper Cogge lag aan de Zuiderzee)
en er moet de vraag gesteld zijn: Kunnen jullie
ons tienen onderbrengen? Het antwoord was
bevestigend.
Enkele jaren na het optreden van Luther in 1515
moeten in de Nederlanden steeds meer bijbelgroe-
pen zijn ontstaan die zelfstandig de bijbel in een
taal die men lezen kon, gingen bestuderen. Men
moet ook heimelijke contacten met gelijksoortige
groepen in de omringende plaatsen hebben gehad.
Niet voor niets konden de bisschoppen of
Oudsten die vanaf 1531 vanuit Emden de kust-
(tot in Frans-Vlaanderen toe) en Zuiderzee-
provincies langs gingen, overal mensen dopen.
Men was in afwachting van een Oudste en deze
werd na toediening van de doop aan hen die dat
wilden, door een lid van de groep naar de
volgende plaats gebracht. Zo is het anabaptisme,
waarvan de leden in de jaren vóór 1530 vaak met
ketterse secte of secte der lutherije of Sacramen
tariërs werden aangeduid, in twee jaar tijd door
oudsten die zich meestal per schip verplaatsten,
verspreid. Ook op de Waddeneilanden. Deze tien
van Niedorp zullen dan ook niet alleen in De Waal
- waar ze aankwamen - ondergebracht zijn, maar
tevens zijn verspreid bij geloofsgenoten in de
andere plaatsen als Den Burg, Oosterend en Den
Hoorn. Alleen, we lezen er niets over. Natuurlijk
Nummer 90, maart 2009
Historische Vereniging Texel
19
