- -• 'fr.
VERMANINGEN IN OOSTEREND
11. De Waterlandse, vanaf 1672 Vlaams-Water-
landse Vermaning (ca. 1558 - 1774)
Omstreeks 1558 moet in Oosterend een Water
landse Vermaning ontstaan zijn, gezien de lande
lijke scheuring in 1557. Deze Vermaning heeft
vermoedelijk gestaan op dezelfde plaats als die in
1775 gebouwd is, namelijk aan de Peperstraat. Het
was ongetwijfeld een schuurmodel. Deze is gesloopt
in 1774. In 1772 blijkt aan de westzijde van deze
Vermaning zich de kosterswoning te bevinden.
Wat de leraren betreft: zie hiervoor de vermel
dingen bij de Vlaams-Waterlandse Vermaning van
Den Burg.
Dat ook in Oosterend al heel vroeg Doopsgezin
den woonden, blijkt uit een rentebrief van 14 juli
1623 als Jan Goosen, wonende t'Oosterent, bij eere
ende vromicheijt (in plaats van eed, dus is hij
Doopsgezind) belooft jaarlijks 8 gulden rente te
betalen aan Frans Jacobsz Hofman.
noodzaak de Vermaningen te vergroten. In
De Waal is de Vermaning aan het Vermaningspad
uitgebouwd tot de welbekende T-vorm. In
Oosterend werd besloten de oude Vermaning te
slopen en een nieuwe te bouwen. Het bouwjaar,
1775, is in deze Vermaning, eveneens in T-vorm
gebouwd, te vinden. De bouwkosten bedroegen
3.931 gulden, 3 stuivers en 14 penningen.
Op 29 november 1874 werd door ds. Jacob
Huizinga een nieuwe catechisatiekamer op de
kraak gerealiseerd. In de winter werden hier de
diensten gehouden, zodat er minder stookkosten
waren. Zo preekte Huizinga in deze kamer op
24 januari 1875 voor 42 toehoorders.
In deze Vermaning wordt nog tweemaal per jaar
een dienst gehouden. De Vermaning is tegenwoor
dig ook een trouwlocatie en wekelijks wordt er
door een drumband geoefend.
De Vermaning in Oosterend in 1900 coii. Maarten stoepker
12. De Verenigde Fries-Vlaams-Waterlandse
gemeente van Den Burg, De Waal en
Oosterend (vanaf 1772)
Als gevolg van het samengaan van de Fries en
Vlaams-Waterlandse Vermaningen, was er in
De Waal en Oosterend niet meer elke week dienst.
Dit betekende dat de ene week de zusters en broe
ders van Oosterend naar De Waal togen en de vol
gende week net andersom. Hierdoor was er de
VERMANING IN DE KOOG
13. De Kleine Vermaning (1955 - 1966)
Feitelijk buiten het bestek van dit verhaal valt de
Kleine Vermaning in De Koog. Voor de volledig
heid wil ik deze hier toch kort vermelden. De ker
kenraad van de Doopsgezinde gemeente dacht in
verband met het toerisme, er goed aan te doen
voor de vakantiegangers van Doopsgezinde huize
in het toeristencentrum De Koog gelegenheid te
18
Historische Vereniging Texel
Nummer 90, maart 2009
