Requiem voor een Zeevaarder
de huidige botanici benoemen hun planten onderling
nog in het Latijn, al is dat soms potjeslatijn, waarvan
ze de uitgangen inslikken; net zoals wij dat nu soms
doen met Duitse woorden.
Wij kunnen tegenwoordig alleen nog maar dromen
van die enorme aantallen gevlekt zonneroosje in de
Geul; maar of ze ten gevolge van de duinwater
onttrekking vrijwel uit de duinen van de Geul
verdwenen zijn, is nu nog steeds een vraag waar de
dames en heren botanici geen antwoord op hebben.
Wel is er unanimiteit over de schadelijke gevolgen
van de duinwateronttrekking voor de plantengroei in
de Texelse duinen. Wat dat betreft is de situatie voor
het huidige Texelse duingebied er beter aan toe dan
bij (nu wijlen) de Breesaap, het studiegebied van
Marius Dijt.
En gelukkig waren motorfietsen toen ook al
aantrekkelijk voor schooljongens!
Gedurende een twintigtal jaren werd er op Texel
zeevaartonderwijs gegeven.
De Gemeentelijke Zeevaartschool Texel werd
geopend in 1913. De lessen werden gegeven in een
leegstaand lokaal achter de Mulo nabij de Nieuwstraat,
nu Binnenburg. Deze tijdelijke behuizing werd door
de Texelaars enigszins spottend het "Glazen Paleis"
genoemd. In februari 1915 werd een nieuw pand op
Schilderend 39 in gebruik genomen.
Onder invloed van een aantal negatieve, economische
factoren en de door de rijksoverheid opgelegde bezui
nigingen werd de Zeevaartschool gedwongen haar
poorten te sluiten in de zomer van het crisisjaar 1933.
Het waren de jaren van economische teruggang,
waarbij ook de Nederlandse koopvaardij zwaar
getroffen werd. Veel schepen waren opgelegd en er
waren nauwelijks plaatsingsmogelijkheden voor
afgestudeerde stuurlieden. Het kwam zelfs voor dat
gediplomeerde le stuurlieden aanmonsterden als 4e
stuurman! Naast de Zeevaartschool Texel werden in
min of meer dezelfde periode ook de zeevaartscholen
van Harlingen en Schiermonnikoog gesloten.
Herinneringen
Nu, meer dan zeventig jaar later, zijn er slechts een
paar tastbare zaken die de herinnering aan deze voor
Texel ooit zo belangrijke zeevaartopleiding levend
houden.
Het markante gebouw aan het Schilderend, waarin de
Zeevaartschool achtentwintig jaren gehuisvest was,
staat er gelukkig nog. Later werd het gebouw als Ulo
in gebruik genomen. Nu is hier de Muziekschool
gevestigd en wordt de huidige generatie Texelaars de
liefde voor muziek bijgebracht.
De oplettende aanschouwer met een scherp oog zal
onder de vervagende woorden "School voor Ulo" de
letters ontdekken van het oorspronkelijke woord
"Zeevaartschool" en, met enige fantasie, in de gevel
de brug van een koopvaardijschip herkennen. Op het
platte dak werd de leerlingen de eerste beginselen
van de astronomische zeevaartkunde bijgebracht.
Hier werd de sterrenhemel bestudeerd en men leerde
er om te gaan met de sextant. Daarnaast zijn er in
familiearchieven 'papieren' herinneringen te vinden
in de vorm van, dikwijls 'door de tand des tijds'
aangetaste, fotoalbums, diploma's en andere
documenten.
Ook in de collecties van de vele verzamelaars van
oude, Texelse ansichtkaarten en foto's zijn afbeel
dingen opgenomen van het eens zo trotse gebouw en
haar bewoners, de leraren en de leerlingen.
Deze leerlingen werden door de Texelaars 'Zeevaarders'
genoemd. Dit ondanks het feit dat de heren zeevaart
scholieren nog geen enkele nautische ervaring hadden
opgedaan, of zoals in een Texelsche Courant in 1933
te lezen valt "van zeevaren nog geen randje kaas
hadden gegeten".
Grafsteen op de Algemene Begraafplaats in Den Burg
coll. Ed Vermeulen
6
Historische Vereniging Texel
Nummer 87, juni 2008
