J.S. Dijt met zoon Marius en dochter Grietje bij de Warmoesstraat; de foto dateert uit ca. 1907. coii.j.s. Dijt
zou trouwen met Jan Drijver, de bekende natuur
beschermer. De foto is genomen aan de achterkant
van het huis Warmoesstraat 20 te den Burg. Stoere
fietsen, reformkledij, botaniseertrommels en een
echte FN motorfiets. Ze zijn helemaal klaar voor een
tocht naar de duinen.
Tegenwoordig is het gevlekte zonneroosje een uiterst
zeldzaam plantje in de Texelse duinen. Het wordt
niet meer elk jaar gezien, af en toe duikt er nog een
op in de Geul. Verruiging van de duinen is zeer
nadelig voor dit fraaie eenjarige plantje met helder
gele bloempjes. De landbouwkundig ingenieur
maakte zich in 1927 al zorgen over achteruitgang, en
zag een verband met het winnen van drinkwater. Het
plantje is volgens Dijt erg gevoelig voor veranderin
gen in de grondwaterstand, wat hij zeer breedvoerig
beschrijft in de brief.
Voor niet-botanici zijn de antwoorden op de vragen
over Vaccinium macrocarpon, oftewel de cranberry,
wellicht interessanter. Ik citeer hier:
"Deze plant werd door ons nooit op Texel gevonden.
In 1907 leidde ik een excursie van hbs'ers die
Calluna (=struikheide, A.O.) meenamen. Later
deelden ze me mede dat dit lepeltjeheide of
Vaccinium macrocarpon geweest was en is dit
verhaal door hen ook verder verbreid. Ik meen dat
dit volkomen uitgesloten was. Overigens ontmoette
ik niemand die ooit een exemplaar van deze plant
hier gevonden had. Ik beantwoord uw vragen dus als
volgt:
Heeft U Vaccinium macrocarpon wel op Texel
gevonden? Neen
Sinds wanneer? Zie vraag 1
Is Vac.mac. daar aangeplant? Neen
Wat zijn de plekken? zie vraag 2
Wordt de bes geplukt? zie vraag 2"
Dit potsierlijke rijtje antwoorden geeft te denken.
Van Wilma Eelman kreeg ik de verzekering dat ook
al in het begin van de vorige eeuw de cranberry wel
degelijk op Texel voorkwam. Het zou aangeplant zijn
door een duinarbeider in opdracht van boswachter
Epe, die een paar kistjes van Terschelling had laten
aanrukken. Uiteraard was het de bedoeling om te
plukken. In 1927 was het er gegarandeerd, net als
tegenwoordig nog, op een hier niet nader te noemen
plek.
Wist Marius Dijt hier niet van? Werd de groeiplaats
van de plant met de felbegeerde besjes zo goed
geheim gehouden? Of wilde hij het niet verklappen?
Nog steeds wordt over de groeiplaats van de
cranberry geheimzinnig gedaan, ook door mij. Ik wil
daar geen oploopjes veroorzaken. Het kan ook toen
een overweging zijn geweest voor geheimhouding.
Maar aan de weledele heer Wouter van Dieren, veilig
4
Historische Vereniging Texel
Nummer 87, juni 2008
