OPGEPAKT: STAATSGEVAARLIJK!
Herinneringen van Frans van Ingen Schenau
4 december 1944. Met z'n vijven zitten we naar de
Engelse radio te luisteren, vader, moeder, buurman
Heule (ambtenaar van Rijkswaterstaat), mijn broer en
ondergetekende, toen er hard op de voordeur werd
gebonkt. We hoorden schreeuwende Duitse stemmen.
In een vliegende vaart moest alles worden weggewerkt
voordat vader naar de voordeur ging. Mijn broer was
ondergedoken en was bezig om valse stempels te
maken op papieren die moesten dienen als Ausweis
voor het gebruik van een fiets. Hij had er al een paar
klaar. Hij maakte ze op een sigarenkistje met een
glazen bodem en een lampje er in. Hij dook meteen in
de vaste bank achter de eettafel en trok de zijklep
dicht. Alle spullen nam hij mee.
Wij hadden wel elektrisch licht ook al was het hele
Schilderend stroomloos. De kabel was niet afgesloten
in verband met de werkzaamheden van Dros'
Autocentrale voor de Wehrmacht. Huis aan huis was
wel de hoofdstop verwijderd en het kastje verzegeld.
Het loodje hadden we vakkundig verwijderd, de zaak
weer doorverbonden en het loodje perfect
teruggehangen. In de kamer zaten we plichtsgetrouw
bij een oliepitje. Wel moesten we in huis alle lampen
losdraaien voor het geval iemand per ongeluk een
knop zou omdraaien.
Onze radio zat weggewerkt boven de kast in de
kamer. In het plafond van de kast kon een stekker in
een stekkerdoos gedaan worden en dan begon de
radio te spelen.
Op tijd konden we de stekker er uit trekken. Drie
soldaten stormden de kamer in en vader werd meteen
naar buiten getrokken. Wij pakten onze jas van de
kapstok; 'Raus, raus, schnell!' Midden op de
Schilderweg werden we op een rij gezet, twee
soldaten met het geweer in aanslag en twee grote
herdershonden naast hen bewaakten ons.
Broekriemen werden verwijderd en daar stonden we
in het donker. Binnen bleef een soldaat bij moeder
zitten. Twee anderen doorzochten het huis, maar
konden weinig vinden. Omdat dat nogal lang duurde,
werden we naar Hotel Texel gebracht, waar we in een
kamertje een aantal oudere mannen aantroffen.
Allemaal staatsgevaarlijke lieden, volgens een lijst die
was opgesteld door de N.S.B. Allen waren die avond
opgepakt.
Een voor een werden we in een ander kamertje
ondervraagd door de Grüne Polizei. Ik vermoed dat
ze op deze manier gegevens trachtten te verzamelen
over de ondergrondse. Mij vroegen ze waarom ik niet
in Duitsland hoefde te werken. Ik had een Ausweis als
reserveroeier van de reddingboot van De Koog. Daar
namen ze wel genoegen mee, maar verscheurden het
toch.
Met elkaar praten was verboden. Je zat stomweg te
wachten. Buurman Heule mocht warempel naar huis;
hij stond blijkbaar niet op de lijst.
Er kwamen nog steeds mensen bij, allemaal
staatsgevaarlijk! Opeens werd ook mijn broer
binnengebracht. Mijn naam werd afgeroepen. De
soldaten hadden een seinsleutel gevonden op mijn
slaapkamer. Of die van mij was en waarvoor ik die
gebruikte. Ik antwoordde dat die inderdaad van mij
was en dat ik als leerling van de Zeevaartschool moest
leren morse seinen. Daar namen ze genoegen mee.
Tenslotte werden we met z'n allen naar een zaal van
het zwaar getroffen weeshuis in de Parkstraat
gebracht. We werden bewaakt door Georgische
soldaten. Het was er stikdonker en koud en we zaten
op de houten vloer. Mijn broer en ik probeerden wat
te slapen door dicht tegen elkaar aan te gaan liggen.
De volgende morgen werden nog meer gevaarlijke
mensen binnengebracht. Zij waren op weg naar hun
werk. ]as Vinke, Kobus Lips de melkboer. Ook
mensen uit Eierland, De Cocksdorp, Oudeschild en
De Waal, zoals Piet Dros en IJska, de smid. Ook een
politieagent was gearresteerd. Er werd nog een lokaal
in gebruik genomen. In de loop van de dag brachten
de mensen pakken met stro, zodat we wat warmer
konden liggen. De vrouwen brachten eten en kleding.
Water om te wassen was er niet en de toiletten raakten
al gauw verstopt. In de loop van de ochtend werden
ook alle identiteitspasjes opgehaald, maar ik had
met mijn broer afgesproken dat we zouden zeggen
dat we die de vorige avond al hadden moeten af
geven. Naar ik later hoorde hebben Piet Dros (Piet
van Niek uit De Waal) en nog een jongen 's nachts
kans gezien door een wc-raampje te kruipen en te
vluchten.
3