Lysbet Ritsers
Remmert Cornelis
Cornelis Sijmonss met sijn wijf
Jantgen Claes
Tot het avontmael des selven Jaers
op paesschen
Jacob Symonssen
Lysbet Pietters
Trijn Luijtgens Grietgen
Naen Corneliss
op pinxter ]an cramer
DE TRAM VAN DOKTER WAGEMAKER
Dokter Wagemaker leeft op Texel vooral
voort als motor achter de oprichting van de
T.E.S.O., de Texels Eigen Stoomboot
Onderneming. Minder bekend is dat
Wagemaker zich ook inspande om een
stoomtram op Texel te laten rijden.
In de Texelsche Courant van 30 september 1900
stond een pleidooi van notaris Coninck
Westenberg om suikerbieten in Eierland te gaan
telen. Met behulp van een royale kunstmestgift,
inschakeling van Belgische arbeiders voor
wieden en rooien, en bietentransport per
stoomtram naar de Oudeschilder haven zou dit
een aanwinst voor de Texelse economie
betekenen.
De aanleg van een elektrische tram was kort
daarvoor afgeketst in verband met de hoge
investeringskosten. Maar dat betekende niet het
einde van de tramplannen. Zo vroeg D. de
Leeuw uit Callantsoog concessie voor de aanleg
van een stoomtram op Texel. Daarover werd op
16 september 1901 in de Vergulde Kikkert een
bijeenkomst belegd. A. Visser uit Den Burg
vertelde daar dat Bosman, op Texel bekend als
exploitant van de bootverbinding Oudeschild
Den Helder, de "tram aan zou leggen". Huisarts
Adriaan Wagemaker reageerde hierop met de
opmerking dat het zeker niet de eerste keer was
dat een concessie aangevraagd werd door De
Leeuw met Bosman als grootste aandeelhouder.
En meteen refereerde hij aan de te hoge tarieven
van Bosman. Let wel, dit speelde bijna 6 jaar
vóór de oprichting van de T.E.S.O..
Anno 1627 op kerstijd Jan Heertgenss
Martgen Maertens Neeltgen Krijnene wijf
Paesschen [1628] Jan Willemsz (RAAH 1612)
op pinxter Jan Florisz
Trijn Cornelis
Trijn Heijndrix
in t gemeen Avontmael Jan Franss
op kerstijt Antgen een weduwe
Gerard van der Kooi
De concessie van De Leeuw verliep eind juli
1907. Kort daarna, op 31 augustus 1907, ontving
de Gemeente Texel een verzoek van den
Ondernemer van den Nieuwen Texelschen Stoomboot-
dienst, den heer A. Wagemaker, om hem een voorlopige
concessie te verleenen voor den aanleg van een stoomtram.
In de Algemene Vergadering van T.E.S.O. op 19
mei 1909 sprak Wagemaker: "Juist de vrees dat
Texel als aan handen en voeten gebonden zou
zijn, indien door den heer Bosman een tram op
het eiland werd gelegd, was oorzaak waarom ik
vroeger tegen de tram was en thans er zoo sterk
voor". Bosman genoot bij Wagemaker blijkbaar
geen beste reputatie.
In de loop van 1910 en 1911 verschenen in de
Texelsche Courant ingezonden stukken van
onder andere notaris Coninck Westenberg en
Flens van het Badhotel waarin zij pleitten voor
de aanleg van een trambaan. In april 1911,
tijdens een vergadering voor genodigden,
presenteerde Wagemaker zijn rekenwerk aan de
Texelse tram. Diezelfde avond werd een
commissie gevormd om de plannen van
Wagemaker verder uit te werken. Hierin namen
zitting: Wagemaker, D.P. Bakker, notaris
Dikkers, D.C. Dros, dijkgraaf J.S. Dijt, H. Flens,
Aug. C. Keijser, dokter Over en gemeente
secretaris Ruibing; de toekomstige burgemeester
zou ook uitgenodigd worden. Na wat plannen
makerij en adviezen van externe deskundigen
leidde dit tot oprichting van een officiële
vereniging, compleet met publicatie in de
28
