De omzwervingen van de witte deuren en
omlijstingen uit Weverstraat 17
Bij de sloop van Weverstraat 17 zijn de
restanten van het witte schot door Gerrit Jan
de Haan gered; ze worden nog steeds
zorgvuldig bewaard in Ecomare.
Deskundigen van Monumentenzorg waren
zeer enthousiast over de uitzonderlijke
kwaliteit van het beeldsnijwerk; zij dateerden
het snijwerk in deze eiken betimmering uit
het tweede kwart van de 18C eeuw, dus uit de
periode 1725 1750. Bij demontage van dit
witte schot door Johan Reydon en Gerrit Jan
de Haan kwamen uit hoeken en kieren enkele
graankorrels tevoorschijn. Brakenstein is vóór
de sloop in 1898 een aantal jaren als graan- en
wolopslag gebruikt door de familie Dijksen.
Nu zijn er meer oude panden als
opslagruimte gebruikt; maar dit opent wel de
mogelijkheid dat ook dit witte schot
afkomstig is uit het Brakenstein van Leendert
den Berger. De nauwe familierelaties tussen
de latere eigenaars van Brakenstein en de
panden Weverstraat 15 en 17 versterken dit
vermoeden. Het zou dus heel mooi zijn als
we hierover nadere gegevens aan de weet
komen.
De verrassingen in het archief van
Leendert den Berger
In het Noordhollands Archief in Haarlem
berusten de archieven van de opzichters van
Rijkswaterstaat vóór 1850. Daarin zijn ook de
ingekomen brieven en de minuten
(afschriften) van de uitgaande brieven en
andere stukken van vader en zoon Matthijs
en Leendert den Berger opgenomen. Ik was
benieuwd of er misschien ook privéstukken
van Leendert den Berger tussen zouden
zitten. Doos 1 tot en met 4 leverden wel
leuke wetenswaardigheden op, zoals een
reparatie van de toren van de Westen in 1769
en het geheel schilderen van de Schans in
1761, vóór het bezoek van de Prins der
Nederlanden, compleet met de aan het papier
toevertrouwde broodnijd tussen twee
schilders. Zo werd, behalve de vermeende
slechte verf van de concurrent die de klus
kreeg, ook diens geloof roomschin de strijd
geworpen.. Maar daar kwam ik niet voor. En
inmiddels waren al vier dozen
doorgeworsteld.
Groot was dan ook mijn verbazing, toen ik
na opening van doos 5 het archieflint rond
het pak papier losknoopte. Bovenop lagen
twee pakketjes tekeningen: bouwtekeningen
en ontwerpen voor wand- en
plafonddecoraties. Originelen. De
bouwtekeningen met inkt getekend, de
decoraties met potlood. Sommige waren
ingekleurd: zo was het ontwerp voor het
behangsel in een kamer gekleurd (goudgele
ondergrond met vermiljoenrode figuren), het
ontwerp voor een blauwgroen tuinprieeltje
met Chinese invloeden en het vooraanzicht
van een huis, met okerkleurige daklijsten.
Maar het meest frappante was de
overeenkomst in stijlkenmerken van deze
versieringen met het houtsnijwerk van de
witte betimmering uit Weverstraat 17.
Dus nu rees de vraag: welke 2 huizen waren
dit? Een set tekeningen, totaal zes stuks, heeft
betrekking op de verbouwing van
Brakenstein na 1776. Althans, het ontwerp
voor de voorgevel komt overeen met de
voorgevel zoals door Crescent afgebeeld (Van
der Vlis, pag. 168). En een plattegrond van
een deel van het huis, met wanden van een
kamer, het trappenhuis en schoor
steenkanalen komt hier ook mee overeen. De
overige tekeningen van die set sluiten daarop
aan. De contouren van de plattegrond van
het oude huis met de door Den Berger
gerealiseerde aanbouw zijn identiek aan de
contouren zoals die op de tekening van de
Buitenplaats Brakenstein (Van der Vlis pag.
171, origineel in NHA) te zien zijn.
In het huidige, nieuwe, Brakenstein is nog
een betimmering, die volgens
24