INGEZONDEN BRIEF
Willem J.J. Boot
Kerkebuurt 12
1674 ND Opperdoes
S0227-544985
E-mail: Willemjj.Boot@quieknet.nl
Szakelijk, ook mobiel: 020-6287433
Historische Vereniging Texel.
Groeneplaats 10.
1791 CC Den Burg - Texel.
11.07.2005
Redactie,
In zijn artikel "Texelaar koopt turfpont van Aalsmeerder" (nr 75, juni 2005)concludeert
Maarten 't Hart onder meer:
"Vermoedelijk heeft Jacob Philipsz dit schip dan ook als beurtschip voor goederenvervoer op
de Zuiderzeesteden gebruikt".
Dit "vermoeden" is onjuist. Cruciaal hierin is de aanduiding van het schip als een "vrije
turffpont". De combinatie van deze woorden moet worden opgevat als "een turfpont voor vrij
verkeer", tegenwoordig zouden we zeggen een schip voor de wilde vaart zonder vaste dienst
Daarom is de aanduiding "beurtschip" die 't Hart meegeeft niet correct. Het beurtschip was
immers vast verbonden aan zijn "beurt" of "beurtveer", kortom, een schip varende in een
vaste (beurt-)dienst, dat aan meestal stedelijke controle op afvaartijden en hoedanigheid was
onderworpen en daarom niet "vrij" was. Zeker zal het schip niet voor "goederenvervoer op
de Zuiderzeesteden" zijn gebruikt, omdat daarheen ook vanaf Texel beurtdiensten in de vaart
waren. Mij lijkt de juiste verklaring dan ook, dat Philipsz het schip voor ongeregelde
turfaanvoer (in massa dus) naar Texel heeft gekocht. Wellicht is Philipsz uit andere Texelse
bron bekend?
Het woord "aenvaerden" heeft inderdaad de betekenis van "beslag leggen op" en deze akte is
daarom een vroeg voorbeeld van een "scheepsverband" of, zoals we nu zeggen,
"scheepshypotheek".
etymologisch woordenboek (bron).
4