ENIGE VRAGEN OMTRENT t BURGER NIEUWLAND
Na de bedijkingen van 1378, waarbij
De Hemmer van het Marsdiep werd
afgesloten heeft het zo"n 58 jaar geduurd
voor er weer octrooi tot bedijken op Texel
werd verleend.
In 1436 verleende Margaretha van
Bourgondië octrooi tot bedijken aan
haar secretaris Daniël van Nieuwwaal
en Jan van Noorden, en wel van de
gorzen Oostelijk van De Koog gelegen
en de gorzen ten Noorden van het Kley
(Burger Nieuwland!) alsmede gorzen
die zich uitstrekten tot De Waal en de
Visserskoog.
(Langs het Burgerdijkje dus!).
Eveneens enige sliklanden, waaronder
"De CuyL en het "Begijnspijk", het latere
"Wezenspij k.
Van dit alles is "De Cuyl" en dan nog
alleen het Westelijke deel wat voldoende
was aangeslibd succesvol verlopen,
alsmede het "Begijnspijk".
Het inpolderen van de gorzen Oostelijk
van De Koog en nabij De Waal (de
Schalkwijker polder) is volkomen
mislukt!
Tien jaar later, in 1446 dus, werd
daarom weer octrooi verleend.
Nu aan Albrecht van Raaphorst - Jan
van Poelgeest - Thijs Hendriksz en enige
anderen.
Hun werd vergunning verleend tot het
bedijken van de "Margriete Landen" het
latere Burger Nieuwland.
De bepaling dat de inpoldering 16
jaar na octrooiverlening gereed moest
zijn, bleek te zwaar om meerdere grote
inpolderingen tegelijkertijd uit te voeren
en nu werd daarom slechts voor één
project octrooi verleend.
Van de inpoldering weten we niet veel
af. Is Weegersweel (oorspronkelijk
Wichersweel) een doorbraak die ontstaan
is tijdens de uitvoering van het werk?
Wanneer is de polder bedijkt?
Waartoe diende de dam, die onder water
gelegen, dwars door de weel loopt?
Vraag 1
In welk jaar is Burger Nieuwland bedijkt?
In Veldnamen lezen we dat dit tussen
1442 en 1446 moet zijn geweest.
De accuratesse van Sjaak Schraag
kennende accepteer je dit onmiddellijk.
Echter, in 1446 werd wederom octrooi
verleend! (zie boven) en om het voor
ons nog erger te maken, vertelde Ymme
Boersz op 81 jarige leeftijd in 1523,
dat het Nieuwland bedijkt was toen hij
als jongen al in staat was een wagen
te mennen, dit is een nogal rekbaar
begrip.
Ymme was in 1442 geboren en kon dus
nog geen paard mennen tussen 1442
(zijn geboortejaar) en 1446, de vermelde
data in Veldnamen.
Ymme verklaarde dit op 81-jarige leeftijd
en herinneringen zijn vaak naast de
waarheid. Maar toch!
Het zal denk ik na 1446 geweest zijn.
Zelf vermeldde ik in ons blad, dat ter
gelegenheid van het tienjarig bestaan
uitkwam dat het waarschijnlijk
tussen 1450 en 1451 zal zijn geweest,
aannemende dat hij zo n 8 a 9 jaar
geweest zal zijn, dat hij met paard en kar
van het ene naar het andere "hooiróókie"
op het land kon mennen.
Het blijft echter een vraag!
Vraag 2
Burger Nieuwland blijkt uit twee delen te
bestaan, n.1. uit de "Polder Raaphorst" en
het andere deel van Van Poelgeest, Thijs
Hendriksz en anderen. We lezen echter
nooit van "Polder Poelgeest", doch men
spreekt b.v. van "in Burgerambacht"
Waalenburg), grenzende aan het land
van Jan van Poelgeest.*
Waarschijnlijk bezat Albrecht van
Raaphorst genoeg geld om bij deze
onderneming zijn deel te kunnen
financieren en werd dit daarom "Polder
Raaphorst" genoemd.
Jan van Poelgeest moest het echter met
financiële hulp van Thijs Hendriksz
5
