31
Trouwvermaninge tot de Oost-Indische Vaer-
ders.
Wilt ghy verre Reyse varen
Naer het Rijck Oost-Indische Landt
Daar de Sonne vuyrigh brandt
Wilt de vreemde Vrouwen sparen,
Neemet op U drincken acht
en verschoont U kleeren sacht
Suyver zijn, verlenght de Jaren.
(Onbekende bron)
Was de reis naar Java met een tussenstop bij
Kaap de Goede Hoop en het verblijf in de
tropen al een buitengewone ervaring, het va
ren naar en handelen met de Chinezen was
daarna weer een heel andere belevenis. Al
vóór 1600 werd door de Portugezen op China
en Japan gevaren. De zeeman Dirk Gerritsz
Pomp uit Enkhuizen bracht zijn kennis daar
over in Holland. Tussen 1700 en 1730 brach
ten Chinese zeelui met hun jonken de thee -
van slechte kwaliteit- rechtstreeks naar Bata
via. Daarna stuurde de VOC jaarlijks vier
schepen naar China, maar omdat de Chine
zen alle heidenen gelijk behandelden, kon
Het gevolg was dat Hollanders, Engelsen,
Fransen, Zweden en later ook Amerikanen
daar in concurrentie kwamen. De contacten
liepen via Chinese handelsfirma's. De com
pagnie sloot met één van de tien handelshui
zen overeenkomsten, waarbij door geschen
ken het zakendoen soepel kon verlopen. De
ze manier had voor- en nadelen maar ook
daar was handel een zaak van relaties en
vertrouwen. Europeanen mochten niet in de
stad Canton komen. De schepen meerden af
bij de voorstad Whampo aan de Paarlrivier.
De opvarenden mochten daar bij toerbeurt
passagieren, bij voorkeur op zondag. Er was
voor hen een kroeg ingericht.
De kooplieden van de factorij maakten ge
bruik van tolken en geldwisselaars, huurden
pakhuizen, van waaruit de aangevoerde goe
deren, zoals peper, zilver, al of niet gemunt
en tin uit Banka, werden verkocht en de
aankopen werden verpakt en opgeslagen.
Een aantal dienaren van de VOC was daar
mee bezig. Bij de aanvoer werden als delica
tessen of specialiteiten de eetbare zwaluw-
De Europese Jactorijen buiten de
muren uan Canton op de oeuer
van de Parelrivier. Na een grondi
ge verbouwing omstreeks 1750
was de VOC-post (rechts) een statig
gebouw geworden met een galerij
die uitzag over de rivier. Aan de
achterzijde lagen enige pakhuizen.
De Engelse factorij ivas nog
indrukwekkender, zoals ook bij de
onderlinge verhoudingen paste.
Anoniem Chinees schilderij eind
18de eeuw (Maritiem Museum
Rotterdam)
tiililUiUllHittl
