Het Aalsmeerse en Tesselse
dialect: een vergelijking
INHOUD:
'Niet op kneteren'
3
register van personen en
organisaties;
lijst met verbeteringen en
aanvullingen;
150 pagina's -meer dan
15.000- namen van per
sonen en organisaties in
alfabetische volgorde in
clusief jaartallen. Alle ge
noemd in de voorgaande
delen met volledige ver
wijzingen naar de bladzij
den;
lijst met verbeteringen en
aanvullingen (40 pagi
na's) waarbij het bladzij
denummer -in volgorde
van de delen- met regel
nummer is opgenomen.
Voor het opzoeken daar
van is een boekenleg-
ger/regelwijzer toege
voegd;
Formaat en kwaliteit zijn con
form het eerste en tweede
deel.
De omslag is full colour.
De uitgever is Uitgeverij
Oban Press Publisher, Gro
ningen.
Voorintekenen kan vanaf 1
september t/m 1 oktober
2001 bij de boekhandels:
Nauta Boek, Parkstraat
38 Den Burg, tel. 312495;
Het Open Boek, Binnen-
burg 3 Den Burg, tel.
313657;
Bruna Texel, Weverstraat
17a Den Burg, tel.
310886.
Bij voorintekening bedraagt
de prijs 69,- en na 1 okto
ber 89,50.
Als de gewenste oplage bij
voorintekening niet bereikt
wordt, gaat de uitgave niet
door.
De timmerman die de trap in ons huis in Den Hoorn ge
plaatst had, was -terecht- trots op zijn product. Op een
plankje had hij geschreven: 'Niet op kneteren' en dit tegen
de derde trede geplaatst. Ik kende het woord niet, maar
had het vermoeden dat het iets zou kunnen betekenen
als: niet beschadigen met je schoenen.
In diezelfde tijd was ik bezig met het samenstellen van "t
Buurts, het niet meer gesproken dialect van Aalsmeer in
woorden en uitdrukkingen'. Tot mijn verrassing was het woord
ook in het Buurts bekend. De Dialectcommissie had indertijd
als 'vertaling' gegeven: kneden, soppenen als zin: 'Je schoe
nen uit hoor, je hebt zo in de baggert lope knetere'. Gelein
Jansen schrijft in zijn Tessels woordenboek zeer toepasselijk
(alsof mijn vrouw het zelf verzuchtte) achter het woord inlopen
(vuil): Wot het Maarte weerlópe te knetere!
Dit woord knetere was voor mij aanleiding om het Tessels en
het Buurts eens met elkaar te gaan vergelijken. Had Dirk Ver
zaal indertijd niet geschreven dat het oude Aalsmeers een
Ingweoons taaleiland was temidden van Frankische dialecten
die over de Friese dialecten heen geschoven waren? De In-
gweoonse of kustdialecten waren alle verwant aan de duide
lijkste exponent daarvan, het nog levenskrachtige West-Fries.
Het vergelijken was niet eenvoudig. Terwijl de Commissie
Dialect van de stichting 'Oud Aalsmeer' tussen 1975 en 1982
begon met het dialectwoord, daarvan een vertaling gaf en het
vervolgens toepaste in een dialectzin, ging het woordenboek
van Gelein Jansen uit van het Nederlandse woord dat vervol
gens in het dialect is vertaald en daarna meestal wordt ge
volgd door een verklarende zin in het Nederlands.
De overeenkomsten waren frappant. Terwijl in het Nederlands
de Franse invloeden van 1795 tot 1812 bijna geheel verdwe
nen zijn, blijken ze in het dialect in verbasterde vorm nog
stand te hebben gehouden, zowel in het Aalsmeers als in het
Tessels. Ook vele andere woorden die we niet meer kennen,
komen in beide dialecten nog voor. Het is duidelijk dat beide
dialecten van eenzelfde basistaal van de 19e eeuw afkomstig
zij, waarbij de verschillen vooral in het verschillend uitspreken
van diverse klinkers zijn ontstaan. Terwijl de ij in het Tessels
meestal naar de ie toegaat, is dit in het Aalsmeers een ai
geworden, bijvoorbeeld dijk: diek, daik. Voorts is de klinker a
in het Tessels naar een o toegegroeid: aangeschoten is on-
skote. In dit woord nog twee kenmerken: de sch is in het Tes-
