met kerstmis vroor het dat het kraakte, zodat
de Maas en de Waal volledig dichtvroren.
Daardoor kon het Franse Noorderleger bijna
ongehinderd vanuit de Zuidelijke Nederlan
den over de rivieren Gelderland, Utrecht en
Amsterdam bereiken. De Franse generaal
Jean Charles Pichigru (1761-1804) had de
leiding. Nog jarenlang gebruikten Nederlan
ders het rijmpje Wat nu? Zei Pichigru' als zij
een probleem moesten oplossen.
In dat leger dienden veel van de in 1788 ge
vluchte patriotten, die in 1792 een Bataafs
Legioen hadden opgericht maar later waren
overgegaan in Franse krijgsdienst. De be-
kendsten daarvan waren, de fanatieke Her
man Willem Daendels (Hattum 1762-Elmina
1818) en Jan Willem de Winter (Kampen
1761-Parijs 1812), de oud-marineofficier, die
vóór 1782 onder Adriaan Braak had gediend.
Daendels en De Winter waren opgeklommen
Bij een besluit in februari werden de vijf ad
miraliteiten van de oude republiek vervangen
door het Comité tot zaken van de marine
Het tot dan toe particuliere loodswezen werd
daarbij ondergebracht. Het korps marineoffi
cieren werd opgeheven. Dat bericht werd
door kapitein Herman Reyntjes (ca 1760-
Engeland 1797) in het Nieuwe Diep overge
bracht. Het bracht veel deining onder de offi
cieren. Van het totaal van 300, waarvan een
deel in het buitenland verbleef, werden er
100 weer aangenomen en op de Bataafse
vloot beëdigd. Voor de marinehervormingen
had Pieter Paulus betrouwbare en bekwame
marineofficieren nodig. Allereerst zocht hij
Jan Seis aan. Paulus kende deze kapitein
van de Zuiderzeevloot. Toen Adriaan Braak
zich aanmeldde werd hem het commando
van het linieschip 'Piet Heyn' toevertrouwd.
Het schip met 54 stukken (=kanonnen) lag in
het Nieuwe Diep. Braak werd opvolger van
kapitein C. van Kerchem, die benoemd was
tot equipagemeester in het Noorderkwartier.
Pieter Paulus (1753-1796), jurist en advocaat. Advocaat
fiscaal van de Maze van 1785-1788. Voorzitter van de
Nationale Vergadering 1796. Kopergravure door R. Vink-
eles
tot brigade-generaal.
Stadhouder Willem V wilde op 6 januari al vanuit
Den Haag uitwijken Bij voorkeur wilde hij naar
Duitsland gaan; daar had hij veel bezittingen. Na
getreuzel was de verbinding verbroken. Het voor
genomen vertrek met een oorlogsschip vanuit het
Nieuwe Diep moest worden afgelast, omdat de -in
winterstalling liggende- vloot volledig was ingevro
ren. Op 18 januari vertrok hij onder Siberische
omstandigheden vanaf het strand van Scheve-
ningen. Zijn admiraal Jan Hendrik van Kinsbergen
deed hem uitgeleide en nam het opperbevel van
de zeemacht van hem over Op 29 januari gaf Van
Kinsbergen aan de vloot het bevel zich niet te
verzetten tegen de Fransen om bloedvergieten te
voorkomen. De onrust onder de bemanningen
was toegenomen. Dat probleem mocht De Winter
oplossen en vanuit Utrecht reisde hij naar het
Nieuwe Diep en wist de zaak te sussen De vloot
werd aan de nieuwe machthebbers overgedragen.
In Den Haag stelde Pieter Paulus (Axel 1753 -Den
Haag 1796) orde op zaken. Deze patriot was in
1788 ontslagen als advocaat-generaal van Rotter
dam. In de defensie-commissie van Woerden had
hij een rol gespeeld en samengewerkt met de
Zuiderzee-Armada. Paulus werd voorzitter van de
vertegenwoordigers van het volk van Holland, die
de oude Staten-Generaal vervingen en later was
hij voorzitter van de Nationale Vergadering.
8
