van J.A. Roest die hij zelf bezit. De herkomst
van de kaart op p. 93 wordt niet gegeven en
moet zijn evenals op p. 80b ARA Hingman
2662.
*4
10
DE INHOUD
Met zoveel opmerkingen over de uitvoering
zou je bijna de inhoud van het boek uit het
oog verliezen. En dat is allerminst de bedoe
ling, want om die inhoud gaat het natuurlijk in
de eerste plaats. Openingsvraag daarbij is: in
hoeverre stemmen titel van het boek en in
houd met elkaar overeen? Dekt de vlag de
lading? Als je de opschriften van de 3 hoofd
stukken beziet, dan komt daarin steeds terug
het begrip "Convexe Boog". Echter, gezegd
moet worden dat de inhoud van de hoofd
stukken daarvan nogal los lijkt te staan van
de "bolle boog" en zijn ontwikkeling. Het lijkt
wel of er 2 thema's door elkaar heenlopen in
dit boek: Texel in de Middeleeuwen en
vroegmoderne tijd, en de bolle kustboog.
Aangezien over de tekst nogal wat kritische
opmerkingen zijn gemaakt wil ik van de in
houd vooral de verdiensten benadrukken
zoals ik die zie. Dat betreft dan allereerst de
bijzonder gedetailleerde wijze waarop
Schoorl met oude kaarten weet om te gaan.
Hij heeft ze bestudeerd en daarnaar ook in
alle mogelijke archieven gezocht. Wat hij
daaraan ontleent voor de ontstaansgeschie
denis van Texel in zijn huidige vorm is uniek.
Die gegevens worden onderbouwd door vol
strekt eigen onderzoek in binnen- en buiten
landse archieven. Ik ken weinig auteurs die
zo langdurig, met zo'n grote inzet zelfstandig
onderzoek hebben gedaan. Alleen al de
daarin gestopte hoeveelheid werk is enorm.
Daarbij komt, dat dat onderzoek en vooral de
analyse en de uitwerking daarvan tot een
grote hoeveelheid nieuwe gegevens leiden,
m.n. over de situatie Texel betreffende in de
13e-16e eeuw. Ik ben geneigd de 43 tabel
len, de grafiek en de schema's waarmee de
tekst eindigt (p. 122 w) -de bespreking ervan
begint p.98 - te beschouwen als de hoofd
moot voor zover het Texel aangaat. Daarbij
worden op originele wijze nieuwe feiten over
Texel boven water gebracht (ze worden a.h.-
w. "ingepolderd"). Als gezegd, niet altijd is mij
daarbij duidelijk wat het met de Bolle Boog
van doen heeft; maar ik ben dan ook geen
historisch geograaf.
DISCUSSIEPUNTEN
Op een aantal punten had ik gaarne met
Schoorl van gedachten gewisseld; ten dele
omdat ik het niet met hem eens ben, ten dele
omdat hij mij met vragen laat zitten.
Zo verschil ik met hem van mening over de
kenschetsing van de periode van 1515 tot
1557, d.i. de regering van Karei V en de eer
ste 2 jaren van Filips II. In 1557 begint vol
gens Schoorl de oorlog met Frankrijk, de pe
riode daaraan voorafgaand noemt hij "rustig"
(p. 109, het tijdvak 1514-1543). Echter, tot
1557 toe werd alleen al 6x oorlog met Frank
rijk gevoerd. Die ellende (want dat was het
voor Holland) begon al in 1520. Daarbij
kwam dat tot in de jaren 1530 regelmatig oor
log met Lubeck werd gevoerd waardoor de
6
TEXEL r 7
Reconstructie van het Vlielander Gat en de Noordzee
kust tussen Marsdiep en Vlieland naar een anonieme
Spaanse kaart van circa 1550. Verklaring van de cijfers:
1 Noorderhaaks, 2 verlopend Landsdiep van Texel, 3
Marsdiep/Texelstroom, 4 verzand Anegat, 5 Vlielander
Diep, 6 Rif, 7 De Pan.
10
