De kaarten uit de collectie
van het Texels Museum
17
Hierbij geef ik een overzicht van de kaarten, die onlangs ingeschreven zijn in de collectie
van het Texels Museum, op collectiekaarten en in de computer. Het is de bedoeling, dat
de collectie toegankelijk wordt voor mensen, die er iets van willen bekijken of bestude
ren. Kaarten geven veel informatie, bedoeld en onbedoeld, en zijn daardoor voor histo
risch geïnteresseerden van grote waarde, ledereen die dat wil, kan de kaarten van de
collectie van het Texels Museum bestuderen. Ze zijn opgeborgen in de bibliotheek van
de Stichting Texels Museum in EcoMare. Neem van te voren even contact met onderge
tekende op, tel. 317741.
Overzicht van de aanwezige kaarten
Er zijn 14 kaarten van Texel, van de periode
tussen 1867 en 1972. Jongere kaarten zijn
er ook wel, maar die staan in de bibliotheek.
Er zijn topografische en toeristische kaarten
bij, met aandoenlijke reclameboodschappen
van nu nog bestaande Texelse bedrijven.
Een bijzondere kaart is de "geheime", door
de Duitse bezettingsmacht in 1940-1945
ingekleurde kaart van Texel. De bunkers,
kampen, luchthindernissen etcetera staan er
op aangegeven. Naast deze originele kaar
ten zijn er 5 facsimile-drukken en 1 foto van
kaarten van oudere datum, waar Texel op
staat.
Er zijn 12 kaarten van Texelse polders, dij
ken, havens en zeeweringen, alle uit de 19e
eeuw, uit de periode 1812-1891, vaak hand
getekend. Hiervan zijn er 7 van Oudeschild
en omgeving. Bijzondere kaarten zijn die
van de haven van Oudeschild uit 1870,
"waarop met rood is aangeteekend eene
vergrooting dier haven, dienende tot lig
plaats voor haringschuiten", en een kaart
van de Slufter, waarop staat hoe die "ge-
digt" zal worden.
Er zijn 9 beheerskaarten, o.a. van Staats
bosbeheer en Rijkswaterstaat, uit de periode
1957-1970. Bijzonder zijn de bestektekening
uit 1957 van de ruilverkaveling Texel, die
gewoed heeft op het cultuurland bezuiden
Den Burg, en de kaart van het C.R.M.-reser
vaat "de hoge berg" (zonder hoofdletters) uit
1965.
Er zijn 16 zeekaarten, van de zeestromen
rondom Texel, de Waddenzee en de Noord
zee, van 1860 tot 1987. Bijzonder is de
kaart, in 1956 getekend door G.J. de Haan,
waarop het "beschermd gebied zeehonden"
staat aangegeven. Bizar is het kaartje van
het Zoölogisch Station Den Helder uit 1936,
waarop hun onderzoeksgebied staat aange
geven, grofweg van Egmond tot Vlieland.
Het tegenwoordige NIOZ, waarvan dat stati
on de voorloper was, houdt zich niet meer
aan deze beperking.
Er zijn 6 kaarten, die vallen onder "diver
sen": twee archeologische kaarten, een hele
set geologische kaarten, waarbij Texel uitge
knipt is, een "verziltingskaart" van Noord-
Holland uit 1955, een plattegrond van de St
Sixtuskerk te Den Burg, en een kaart van de
natuurreservaten langs Texels oostkust uit
1960, dus van vóór de dijkverhoging.
Een voorbeeld van een kaart, waar veel in
formatie uit te halen valt: Kaart van de Sluf
ter uit 1890 van L. Koot, nr K1 65. De kaart
is getiteld: "Plattegrondteekening van den
Langen en den Hoogen stuifdam op het
strand langs den Grooten Zanddijk op het
eiland Texel, tusschen de Eijerlandsche dui
nen en Slufterbollen, waarop met eene
rood-kleur is aangetoond de te maken dijk
tusschen het Zuidwesteinde van dien Lan
gen en het Noordoosteinde van dien Hoog
en stuifdam, ter digting van den kleinen sluf
ter."