9
moedelijk heeft hij aan de hand van het ge
raamte in het kaagschip en van eerder ge
maakte tekeningen zoals die van Hendrick
Golthius, Gestrande walvis bij Berkhey
(1598), die van Gilham van der Gouwen
(1598) van een potvis tussen Scheveningen
en Katwijk en die van Jan Saenredans, Ge
strande walvis bij Beverwijck (1602). Het on
derschrift van de tekening luidt: 'Cagellot ge
strand aan de westhoek van het Yland Texel
den 26 juli 1763, lang 58 en in de omtrek 28
voet Rijnlands. In zijn bek zaten 48 tanden
en in het verhemelt so veel gaaten, uyt sijn
kop quamen veertien oxhoofden Harssens, is
het niet waar Juffr. Rosenboom?'
De datum is niet correct (30 juni-1 juli), het
aantal tanden is eveneens niet geheel juist
(42 i.p.v. 48) en ook de hoeveelheid sperma
ceti bedroeg slechts 9,75 okshoofd (inhouds
maat voor wijn, circa 230 liter).
Juffrouw Rosenboom
Misschien had de jonge Andriessen zijn infor
matie van Catherina Maria Rosenboom, in
1743 geboren als dochter van de uit Amster
dam afkomstige commies ter Recherche en
Commissaris van de Monstering op Texel, Mr
Frederik Roosenboom en Hendrikje Lamberts
Kikkert, dochter van de kastelein van het Ei-
erlandse Huis. Van welke aard de relatie van
Catherina met Jurriaan was is me niet be
kend. Catherina Maria trouwde in 1771 met
de zeekapitein Paul Theodore Bruner de
Rockebrune die na de dood van zijn schoon
vader in 1777 hem in zijn ambten opvolgde
en op Rozenhout bij de Hoge Berg ging wo
nen, doch nog datzelfde jaar overleed, waar
na zijn weduwe het eiland verliet. 7)
J.T. Bremer
Literatuur:
1) Tenzij anders vermeld zijn de gegevens
ontleend aan het in 1992 verschenen boek
'Op het strand gesmeten - vijf eeuwen potvis
strandingen aan de Nederlandse kust' onder
redactie van B.C. Sliggers en A.A. Wertheim.
De meeste gegevens zijn afkomstig uit het in
het rijksarchief te Utrecht berustende archief
Huydecoper (baljuw op Texel van 1732-'69)
en uit de correspondentie van Gecommitteer
de Raden (Rijksarchief Haarlem)
2) S. Schama, Overvloed en onbehagen - de
Nederlandse cultuur in de Gouden Eeuw,
1988, blz. 138 e.v.
3) S. Lootsma, Bijdrage tot de geschiedenis
der Nederlandsche walvisvaart, 1937, blz.
169
4) G. van Santé, Alphabetische Naam-lijst
van alle de Groenlandsche en Straat Davis-
sche Commandeurs, Haarlem, 1771, blz. 38
en 39
5) J. van der Vlis, 't Lant van Texsel, 1975,
blz. 244-258
6) P.A. Scheen, Lexicon Nederlandse Beel
denkunstenaars, 1981 (2e druk), blz. 10
7) J. van der Vlis, blz. 124-127
De potvis op de Hors, 1763, ongesigneerde gewassen pentekening, toegeschreven aan Jurriaan An
driessen. Het onderschrift bevat verschillende onjuistheden (Rijksprentenkabinet, Amsterdam)
