DE ELEKTRIFICATIE VAN TEXEL en het historisch
verband met BEMALING en een SCHEEPVAARTKANAAL
een beschrijving vanaf 1920 tot heden
TER INLEIDING
Dat het snuffelen in oude archiefstukken interessant kan zijn,
ondervond ik tijdens mijn werkzaamheden ten behoeve van
de elektriciteitsvoorziening van Texel. In de archieven van de
TEM te Texel en later in die van het PEN te Bloemendaal
kwam ik een uitvoerig rapport tegen van begin 1920, opge
steld door het Provinciaal Electriciteitsbedrijf PEN en Inge
nieursbureau Dwars, Groothoff en Verhey uit 's-Gravenhage.
Een uitgebreide studie, uitgevoerd vanaf 1918 tot 1920. Het
rapport behandelde de geplande elektrificatie en de bemaling
van de waterhuishouding van het eiland Texel. Een grondig
uitgevoerde analyse, met diverse alternatieve oplossingen,
kWh-prijsprognoses, kabelnetberekeningen, berekeningen van
het grondverzet en waterbeheersing voor de bemalingsplan-
nen, met diverse technische en financiële calculaties en een
interessant en uitgewerkt idee voor de aanleg van een
SCHEEPVAARTKANAAL van Oudeschild naar Cocksdorp. De
ELEKTRIFICATIE van Texel kwam in de loop der jaren tot
stand en de elektrische BEMALING werd stapsgewijs gerealiseerd. Het scheepvaartkanaal
bleek voor die tijd, rond 1920, een te grote stap, het bleef tot op heden een 'advies- en
tekentafelplan.1
Het is niet te doen om in dit bestek het gehele studierapport (=96 pagina's) weer te geven,
dat wordt in dit historisch overzicht te veel. Getracht zal worden een leesbare samenvatting te
geven van dit, destijds voor Texel zo belangrijke basisrapport ten behoeve van de te verbete
ren inrichting van de Texelse infrastructuur.
Eerst wordt belicht het rapportdeel van de geplande elektriciteitsvoorziening met het overne
men van de algemene inleiding, hierna de technische en financiële delen samenvattend
weergegeven, met hierbij passend commentaar. Vervolgens de beschreven bemalingsplan
nen en het idee van het niet gerealiseerde scheepvaartkanaal, c.q. aanpassing en verbre
ding van bestaande waterwegen. Aan het einde van het samenvattend historisch overzicht
van dit rapport volgt een afsluitende conclusie en een overzicht van de actuele cijfers van
dit moment op Texel in elektriciteitsomzet in kWh. en max. Belasting in kW en de bemalings-
cijfers van de hoeveelheden uitgeslagen water in miljoen m3 per jaar en de hiervoor benodig
de elektriciteit. Een vergelijkend resultaat derhalve met de doelstelling en ideeën vanuit dit
ingenieursrapport uit 1920. We citeren nu met de aanvang vanuit dit rapport.
3
"DE ELECTRIFICATIE VAN
HET EILAND TEXEL
Algemene Beschouwingen.
Texel, het eerste en grootste eiland
benoorden het vasteland van
Noord-Holland en daarvan geschei
den door het Marsdiep, heeft een
oppervlakte van 18763 ha. waarvan
ca. tweederde geëxploiteerd kan
worden. Door het voorkomen van
verschillende soorten grond is de
mogelijkheid van allerlei cultures
aanwezig. Toch is de bebouwde
oppervlakte niet groot, want in
1918 was deze als volgt:
252 ha bebouwd met tarwe
508 ha bebouwd met gerst
192 ha bebouwd met bonen
8 ha bebouwd met koolzaad
136 ha bebouwd met aardappelen
174 ha bebouwd met rogge
480 ha bebouwd met haver
204 ha bebouwd met erwten
58 ha bebouwd met vlas
