9 ningsnet. De hierbij gemaakte opmerkingen en conclusie in het rapport zijn kenmerkend voor de harde economische opstelling in die tijd: "Hiervoor worden verkocht 84.400 kWh, zodat de gemiddelde zelf- kosten per kWh zijn 39 cent. Het tarief zou dan moeten zijn: -Particuliere verlichting: 64.000 kWh a 50 cent per kWh -Straatverlichting: 8.400 kWh a 12 cent per kWh -Klein-kracht: 12.000 kWh a 15 cent per kWh Deze lichtprijzen zijn hoog te noe men en circa 40% meer dan dat op het vasteland; doch men is op Texel gewend meer te betalen dan elders en het is dus zeer goed mo gelijk dat men er deze prijzen voor over heeft." De puzzle was dus niet eenvou dig. Er zouden: 1Belangrijke en hoge subsidies ter tafel moeten komen, destijds -ook nu nog- zeer schaars en praktisch niet voorhanden; 2. Ondanks eventuele subsidies zouden de tarieven belangrijk hoger komen te liggen, namelijk tot 40% hoger dan geldend voor het vasteland van Noord-Hol land; 3. ledereen aan het te projecte ren net zou moeten meedoen. Voor het platteland van Texel, gelegen buiten de 4 hiervoor genoemde dorpen, men noemde die dan na de fase van de 4 dorpen 'de nieuw aangeslote nen' zagen de berekeningen er helemaal somber uit, terwijl men daarbij als harde vereiste stelde: ledereen aan dit geleidingnet moet aansluiten, wil men dit niet of kan men dit niet dan gaat het niet door. DEFINITIEVE EINDMENING OVER ELEKTRIFICATIE VAN TEXEL De definitieve eindmening van dit deel van het rapport, over het onderzoek naar de elektrificatie van Texel was als volgt: "Onze conclusies luiden dus: 1. Electrificatie met stroombetrek- king uit een eigen Centrale is on mogelijk door de hoge daaraan verbonden kosten; 2. Electriciteitsvoorziening door stroombetrekking van het vasteland en met bekostiging van de geheele hoog- en laagspanning door de gemeente is voor haar evenmin aantrekkelijk; 3. Hetzelfde doch met subsidie voor de waterkabels van rijk, pro vincie en gemeente en bij oprich ting van de voornaamste hoogspan ningsverbindingen door het PEN geeft ook nog hoge stroomprijzen doch kan tot het gewenste doel leiden indien op kleine schaal be gonnen wordt en dus het risico van het bouwen van geleidingsnetten, waarvan men niet weet of er vol doende aansluitingen op komen, ontgaan wordt." Dit deel, elektriciteit, van het rapport, opgesteld door het Pro vinciaal Electriciteitsbedrijf PEN te Bloemendaal (juli 1918-1920) gaf een zeer beperkte oplossing, met vele mitsen en maren voor de zo graag verlangde elektrici teitsvoorziening op Texel. Geen eenvoudige opgave voor die tijd. Het zou dan ook nog enkele jaren van verhitte discussies vergen voor de oplossing kwam. Dit duurde namelijk tot in 1923, toen hakte de Texelse wethou der en zakenman Reyer Pieter Keijser Czn de knoop door met de oprichting van de N.V. TEM, in 1926. Hierover meer in de uitgebreide nabeschouwing. BEMALING We nemen ons rapport van 1920 weer ter hand. Dit gecom bineerde rapport, 'Electrificatie en de bemaling' van het eiland Texel, vervolgt namelijk dan met het onderdeel 'Bemaling' van de waterhuishouding en begint met de inventarisatie van de polders en de bemalingsmogelijkheden. De opsteller van dit rapportge- deelte was een gerenommeerd adviesbureau op dit gebied. Het zou in deze historische verhan deling ook weer te ver gaan de uitgebreide technische en finan ciële calculaties te noemen. Vol staan wordt met het vermelden van enkele interessante en op vallende delen van het rapport. Getracht wordt de algemene lijn van de inhoud van het rapport samengevat weer te geven van deze zonder meer indrukwek kende aanpak van de destijds, nu ruim 75 jaar geleden, ge ïnventariseerde problemen in de Texelse waterhuishouding en de adviezen hoe deze op te lossen. We citeren de ingekorte inleiding van het rapport, datering mei 1918: "RAPPORT OMTRENT DE ELECTRISCHE BEMALING VAN HET EILAND TEXEL, met drie bijlagen In dit rapport zullen achtereenvol gens worden behandeld: 1. De bestaande waterstaatkundige toestand; 2. Beschouwingen over de verbete ring van de waterafvoer; 3. Te treffen administratieve maatregelen; 4. De mogelijkheid van scheep vaart op Texel; 5. De capaciteit der bemaling; 6. De uit te voeren werken. 1. De bestaande waterstaatkundi ge toestand Het eiland Texel bestaat uit ver schillende waterschappen en een uitgestrekt duinterrein, dat ten dee- le op deze waterschappen, echter voor het grootste deel direct op zee, afwatert. De waterschappen in Texel zijn:

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Uitgave Historische Vereniging Texel | 1996 | | pagina 11