()/i
u
4
INLEIDING
Sinds de oprichting van de dialectgroep als
onderdeel van de Historische Vereniging
Texel worden door de leden woordenlijstjes
aangelegd, die besproken worden op de
clubavond. Hierbij kwamen we al vrij snel op
het onderwerp "bijnamen". In de club is
destijds een verdeling gemaakt waarbij on
dergetekende als groepsleider alle binnen
komende Tesselse woorden zou controle
ren, verwerken en rubriceren. Hieronder val
len ook de sèèggies.
De bijnamen hebben ook een vaste plaats
gekregen. Maar omdat deze categorie ge
voelig kan liggen, is besloten dit onderdeel
niet mee te laten draaien in de diverse pu
blicaties van de werkgroep dialect. Hoewel
een bijnaam zelfs positief kan uitpakken,
kunnen we niet ontkennen dat het vaak uit
draait op een spot- of scheldnaam. Toch
heb ik gemeend iets met deze collectie te
moeten doen, omdat ik me kan voorstellen,
dat een aantal vragen die het bij mij opriep
ook bij anderen leven. Vandaar.
Degeen die dit aparte onderdeel voor zijn
rekening nam was Dick Lemstra. Tot zijn
dood hield hij nauwgezet de lijst bij. Hij
maakte hiervoor een eigen systeem en vul
de de steeds groeiende lijst aan. Intensief
zocht hij, nadat iemand van de club met een
bijnaam aankwam, naar de herkomst hier
van, de echte naam, het adres e.d.
Na Dicks overlijden is deze rubriek overge
nomen door ondergetekende, evenals het
ook door Dick beheerde fotoarchief van de
vereniging.
Ruim een jaar na deze overname is het ge
hele bestand aan bijnamen (plus een laatste
aanvulling met nog zo'n 150 stuks) opnieuw
uitgezocht en gerubriceerd. Met de compu
ter is het een stuk eenvoudiger om allerlei
uitsplitsingen te maken. Het resultaat wordt
hierbij in kennis gesteld van de leden van
de Historische Vereniging.
De leden die slechts nieuwsgierig zijn naar
de vraag: Hoe wordt die of die "noemd",
worden teleurgesteld. Zoals uit het boven
staande blijkt is het niet bedoeling wie dan
ook te kwetsen. Waarschijnlijk is een derge
lijk onderzoek nog niet eerder in de open
baarheid gekomen. Deels zeer begrijpelijk.
Om redenen van privacy worden daarom
slechts voorbeelden genoemd.
Het gaat in dit verslag om het verschijnsel
bijnamen op Texel, dus de grote lijnen, de
uitzonderingen, de manier van bijnaamvor
ming, kortom het hoe en waarom en wie het
betreffen kan. Soms ligt het voor de hand.
Zeker wanneer er op een dorp vier keer een
Maarten Boon voorkomt. Dan is het noodza
kelijk om toevoegingen aan zo'n naam te
geven. Daarnaast bestaan de spot- en
scheldnamen. Het valt gemakkelijker de
scheldnaam "laaielichter" te verklaren dan
bijv. "knubbe". U merkt wel, hier betreden
we alweer gevaarlijk gebied.
Na de verschijning van het woordenboek
met daarnaast de honderden spitsvondige
sèèggies, moest het onderdeel "Bijnamen"
nog helemaal uitgewerkt worden. Dick Lem
stra heeft zich hiervoor jarenlang ingezet.
Dat stuk arbeid van hem en de dialectclub is
hierbij afgewerkt.
AFBEELDINGEN
Een artikel zonder plaatjes is saai. Maar bij
een artikel als dit, waar we de echte namen
al niet willen prijsgeven i.v.m. de privacy,
kan een foto van de betreffende persoon al
helemaal niet. Vandaar dat is gekozen voor
foto's van het Ouwe Sunderklaasfeest 1995.
Is het eigenlijk niet zo dat we de persoon
met een bijnaam eigenlijk zonder diens toe
stemming een karikatuur meegeven, een
masker hebben opgezet? Vandaar deze
keuze waarbij we de firma Nauta danken
voor het beschikbaar stellen van de foto's.
UITKOMSTEN ONDERZOEK
Globaal kan gesteld worden dat hetgeen
