HB
1500.
20
Tien jaar Historische Vereniging op Texel en
ruim acht jaar een sectie Oude Volksliedjes
als onderdeel hiervan. Een niet alledaags ver
schijnsel, zo'n groep zangers tussen de arche
ologen en de archiefonderzoekers, getuige een
overzicht van genoemde verenigingen in
Noord-Holland door de Stichting Regionale
Geschiedbeoefening. Dat wekt enigszins ver
wondering, de volksliedjes vormen immers
pure geschiedenis.
LIEF EN LEED
Eeuwenlang hebben de mensen hun eigen (en
andermans) lief en leed bezongen. Steeds met
zelfbedachte verzen op de maat van zelfge
componeerde melodieën. Pure volkskunst die
een plaats verdient in de -ook al weer plaatse
lijke- historie. Voor Texel geldt dit des te meer
omdat ons eiland nooit bezocht werd door
professionele onderzoekers op dit terrein.
Zulks in tegenstelling tot enkele ons omringen
de gebieden.
ONDERZOEKERS
Zo was dr. Jaap Kunst al in het begin van deze
eeuw kind aan huis op Terschelling. Veurman
en Bax bestudeerden de volkskunst van West-
Friesland, terwijl dr. Jo Daan promoveerde op
een studie aangaande de Wieringer cultuur.
Niets van dit alles op Texel, ons eiland bleef
een witte vlek op de culturele landkaart. Men
zou hieruit kunnen opmaken dat het hier maar
zuinig gesteld was met de vocale volkscultuur.
Het eigen onderzoek, dat vooraf ging aan de
oprichting van onze zanggroep, bracht heel
wat anders aan het licht. Ook op Texel werd
gezongen, en hoe. Zeemansliedjes (hoe kan
het anders), verhalende liederen, hoerenlied
jes, soldatendeunen -vooral uit de Franse tijd-,
dansliedjes en natuurlijk de vele soorten lief
desliederen. Alle mogelijke helden en heldin
nen komen we hierin tegen. Van veldmaar
schalk tot herderin, van koopman tot recruut
en alles wat daartussen rondscharrelt. En dat
alles in een tijdsduur die teruggaat tot voor
VOLDOENING
Het opnieuw tot leven brengen van deze,
soms lang vergeten liederen geeft tweeërlei
voldoening. Ten eerste het zangplezier, vooral
door de melodieën waarvan sommige echte
juweeltjes zijn. Ten tweede door de histori
sche achtergrond die we zoveel mogelijk pro
beren te achterhalen. Hierbij hebben natuur
lijk de puur Texelse liedjes de voorkeur, maar
ook liederen van elders die meestal via de
zeelieden hier terecht kwamen vertellen soms
een verrassend verhaal.
KLEINMENSELIJKE HISTORIE
Wat te denken van een zeemansbruiloftslied
(te Vlissingen leit er een jachtje bereid), stam
mend uit ±1670, hier voor het laatst gezon
gen in de eerste helft van de vorige eeuw en
nu weer terug van anderhalve eeuw wegge
weest. Dan een soldatenlied (Malbroek die
voer ten oorlog) afkomstig uit de Spaanse Suc
cessieoorlog (1701-1714). Op Texel, maar ook
op het Duitse eiland Norderney bekend. Ten
slotte het lied van de drie Hoornder jongens
die in 1774 in een sneeuwstorm in de Hem-
mer omkwamen. Het zijn maar enkele voor
beelden van kleinmenselijke historie zoals die
in de volksliedjes werd vastgelegd voor het
nageslacht.
BOEK
Als alles goed verloopt, verschijnt nog dit jaar
een boekje met als titel 'Texel zingt'. Hierin
een vijftigtal volksliedjes van uiteenlopende
soort, compleet met melodie en een verwij
zing naar de geschiedenis van de compositie.
Het is een selectie uit de voorraad, waaruit de
zanggroep kan putten. Ons repertoire telt mo
menteel meer dan 80 nummers en is nog
steeds groeiende.
RADIO EN TV
In oktober 1990 bezocht Ate Doornbos, ver
bonden aan het P.J. Meertens Instituut, op ons
verzoek Texel (dus toch nog op de valreep
een professionele onderzoeker). Hij kwam
voor een lezing, maar toonde zich aangenaam
verrast door wat hier ondertussen tot stand
was gekomen. Zijn waardering bracht hij tot