GEHULD IN
GEHEIMZINNIGHEID
VAN DE OPRICHTING TOT DE
FRANSE TIJD
2
van het verhaal komen nog andere voorbeelden
van nieuwe vondsten ter sprake. Hierdoor krijgen
we een beeld van de ontwikkeling en teloorgang
van het fort, maar ook van de vele gebeurtenis
sen die er plaatsvonden. Ze onderstrepen het
belang van dit unieke vestingwerk.
In de tekst wordt een groot aantal termen ge
bruikt. Aan de hand van de namenlijst en het
kaartje, die achterin dit boekje zijn afgedrukt,
kunnen we de verschillende termen plaatsen.
Jarenlang lagen de overgebleven restanten van
het eens zo imponerende fort er verlaten bij,
gehuld in een waas van geheimzinnigheid...
Waren er nu wel of niet allerlei ondergrondse
gangen in de vervallen dijkwerken?
Vanaf de weg langs de nieuwe dijk heeft men
zicht op een gemetselde open ingang tot, ja tot
wat? Hoewel het "verboden terrein" was, won
de nieuwsgierigheid het soms van de angst voor
het onbekende en werd de gang tot de kruitkamer
af en toe geïnspecteerd door de flinksten onder
de Oudeschilder jeugd.
In ieder geval duidelijk zichtbaar waren jarenlang
de konijneholen, die overal gegraven werden.
Stropers vertellen nu nog nagenietend van de
tientallen konijnen, die er indertijd moeiteloos te
verschalken waren. De dieren waren door de
grachten ingesloten en konden geen kant op. Een
strik zetten was nauwelijks nodig, een knots was
al voldoende. Laat staan wanneer een stroper een
vuurbuks bij zich had...
De diepe grachten omrand met een vooruitste
kende houten pallisade en de gemakkelijk verde
digbare wallen aan de andere kant waren vroeger
afschrikwekkend genoeg om aanvallen van bui
tenaf te trotseren. Hoewel in de tegenwoordige
tijd deze vorm van verdediging niet meer van
toepassing is, zal men zich de geschiedenis van
de afschrikwekkende werking van de Hollandse
waterlinie in de Tweede Wereldoorlog nog weten
te herinneren.
Wanneer in 1992 het grote restauratieplan een
aanvang neemt ontstaat ook weer belangstelling
voor de historie van De Schans of zoals op kaar
ten vaak staat aangegeven De Oude Schans. Zo
wordt het ook genoemd in het boek "De strijd
om het bestaan" uit 1887. Terugkijkend in de tijd
zou je van de "Oude Schans" kunnen spreken tot
aan de Franse tijd toen het van oorsprong Hol
landse fort werd uitgebreid en gemoderniseerd.
Ooit vervulde ons eiland een belangrijke taak
voor de Nederlandse scheepvaart. De Texelse
Rede, als vertrekpunt van de handelsschepen die
de hele wereld overvoeren, was door haar lig
ging aan de toegangspoort naar de Zuiderzee en
de beschutting tegen harde wind of storm een
begrip. Hier werd met kleine schepen aan- en
afgevaren om de grote zeilschepen te laden en te
lossen.
In de 17e en 18e eeuw behoorde Nederland tot
de grootste zeevarende naties ter wereld. Dat
was de tijd van de V.O.C. (Verenigde Oost-
Indische Compagnie van 1602-1799), het groot
ste handelsbedrijf ter wereld. De bevolking van
Texel voorzag de schepen van eten en drinken.
