De verwoesting op
Texel in 1945
door Marie Reij
Foto: Anna Maria Hendrika
Reij (roepnaam 'Marie')
Geboren te Texel,
15 jan. 1885
Overleden in Den Helder,
8 dec. 1963
Diep onder de indruk van de vreeselijke ramp, die
Texel getroffen heeft, wil ik eenige feiten neer
schrijven, om ze voor 't nageslacht te bewaren.
Den 6e April 1945 was voor Texel een ware
rampdag. Nadat we bijna 5 jaren den oorlog met
Duitschland hadden meegemaakt, en de bezetting
van de Duitsche soldaten, die steeds zeer groot
was, langzamerhandbegon te verminderen en voor
't grootste gedeelte bestond uit Russen, die door
de Duitschers gedwongen waren in 't Duitsche
leger te dienen, brak 6 April onder de op Texel
gelegerde Russen een opstand uit. In den nacht van
5-6 April hoorden we onophoudelijk schieten in de
straten van Den Burg. Bijna iedereen dacht, dat
het oefeningen van de Duitschers waren en we
verontrustten ons in 't geheel niet. 's Morgens om
7 uur ging ik nog naar de kerk en ontmoette toen
geen enkele soldaat. Toen mijn zuster een half uur
later uit de kerk kwam, mocht ze den hoek niet
passeeren en eerst, nadat ze verzekerd had, daar in
de nabijheid te wonen werd haar toegestaan vlug
naar huis te gaan.
Al spoedig vernamen we toen, dat de Russen Den
Burg overmeesterd hadden en vele Duitschers
waren reeds doodgeschoten. Vooral in de West
straat. waar mijn broer woont, was hevig gevoch
ten tusschen Duitschers en Russen. De bewoners
van die straat werden gewaarschuwd Den Burg te
verlaten en onder een regen van kogels trokken de
meeste bewoners van die wijk naar Driehuizen.
Enkelen bleven echter in hun woning, met gevolg,
dat er 3 (Van Swinderen en zijn zoon, en mej. D.
Bakker, onderwijzeres) werden doodgeschoten.
Des middags omstreeks half vier werden we
verontrust door hevig schieten. Ieder zocht een
heenkomen, doch de burgemeesters van Texel,
Kamp en Rijk de Vries, hadden schandelijk ver
waarloosd om hier schuilkelders te maken. Wie
een goede kelder had kroop daarin, maar dat
waren er maar weinig. Wij stonden met ons
vieren, mijn zuster Anna, mijn nichtje Clara Reij
uit Amsterdam, Sjouke Ran, die juist bij ons op
bezoek was, en ik in een smal gangetje tusschen
de groote gang en de binnenkamer, 't Was ontzet
tend, van alle kanten hoorden we ruiten rinkelen,
pannen verschuiven, 't Schieten was niet van de
lucht. De projectielen suisden door de lucht. De
beschieting van Den Burg heeft 20 minuten ge
duurd en in dien tijd is 't halve dorp verwoest.
Ruim 50 slachtoffers waren er onder de burgerbe
volking. Vooral in de Warmoesstraat, Weverstraat
en de Wilhelminalaan, Parkstraat en Nieuwstraat
was de schade groot. De meeste huizen hadden
schade, maar 58 waren totaal onbewoonbaar.
De Duitschers hadden vanuit 5 batterijen Den
Burg beschoten. Wel wordt beweerd, dat er solda
ten met witte vlaggen zijn uitgezonden om de
bevolking te sommeeren 't dorp te verlaten, maar
niemand heeft deze soldaten meer gezien. Wie zal
't zeggen? 't Was in ieder geval vreeselijk.
't Volle geschut werd gericht op een dicht bevolkt
dorp zonder dat iemand het verlaten had. Na 't
hevig geschut trokken reeds vele personen uit 't
dorp, die bij de boeren over 't algemeen zeer
liefderijk werden opgenomen. Wijzelf zijn in ons
huis gebleven dien nacht, nadat we eerst nog een
paar malen gevlucht waren in de betonnen kelder
van de slagerij van buurman Ran.
Mevrouw de wed. J.S. Dijt en haar dochter Emie
kwamen direct na 't beschieten hevig ontsteld bij
ons aan. Haar huis was grootendeels verwoest. Een
voltreffer was er op gevallen, de notenboom achter
huis was doormidden geslagen. In de kamer lag
alles door elkaar, de achtergevel was zeer geha
vend en ook voor was alles stuk. Op 't pakhuis
van de familie aan de overzijde was een voltreffer
terecht gekomen, een groot gat in de gevel en de
bovenverdieping zeer gehavend, 't Huis van Ran
ook zwaar beschadigd. Alle kleeren in de kasten
vernield.
Achter 't huis van Dijt een voltreffer op de broei-
17
