COLOFON VAN DE REDAKTIE 1 Uitgave van de Historische Vereniging Texel opgericht 17 mei 1985 Nummer 32 September 1994 Het blad verschijnt 4x per jaar Lidmaatschap 25,- per jaar Bankrek. Rabo 36.25.16.170 Losse nummers 6,75; verkrijgbaar bij de Texelse Boekhandels Gijs Oskamfonds: Rabo 36.25.26.621 CORRESPONDENTIEADRES: Postbus 106 1790 AC Den Burg Texel BESTUUR: G. Jansen (voorzitter) Haffelderweg la 1791 AS Den Burg, tel. 14155 M. Kikkert-Kuiper (secretaris) Rommelpot 11 1797 RN Den Hoorn, tel. 19296 A. Barhorst-Brans (leden- adm./penningmeester) Oosterweg 29 1794 GK Oosterend, tel. 18563 M. Bakker-Zijm (bibliotheek) Keesomlaan 20 1791 DC Den Burg, tel. 12113 M. Stoepker, Thijsselaan 81 1791 VG Den Burg, tel. 12940 DJ. Drijver Mokweg 31 1797 SB Den Hoorn, tel. 19432 A. van Heerwaarden Meester Kraaistraat 8 1791 VB Den Burg, tel. 13036 REDAKTIE: G.E. Dros, Schilderend 25 1791 BA Den Burg, tel. 15487 N. Huijsman, Ruyslaan 69 1796 AC De Koog, tel. 17294 M.C.A. Palm, Vroonlant 31 1791 WK Den Burg, tel. 12154 CJ. Reij, Warmoesstraat 18 1791 CR Den Burg, tel. 12955 FOTOARCHIEF, BEZORGING, VERZENDING EN NABESTELLING BLAD: D. Lemstra, Burdetstraat 5 1791 VA Den Burg, tel. 13076 Alcohol kan de geesten aardig bezighouden, letterlijk en figuurlijk. In tijden dat het drinkwater minder betrouwbaar was, of niet altijd voldoende voorhanden, was alcohol een tamelijk natuurlijk middel ter aanvulling of vervanging. In Nederland en dus ook op Texel, gold dat ruim 100 jaar geleden, zoals het nu nog voor een groot deel van de wereld geldt. Daarbij kwam dat in die tijd 1850 - 1910) ons land de overgang maakte van een agrarische naar een industriële maatschappij. Dat had voor veel mensen ingrijpende gevolgen en lang niet altijd positief. De financiële toestand van velen verslechterde in het laatste kwart van de vorige eeuw sterk en sterke drank bood dan troost. Een valse troost voor de drinker en geldelijke troost voor de verkoper. En voor de overheid een manier om geld binnen te halen. Naast alle sociale kosten van een slechte economische toestand met veel verlies aan niet in te zetten arbeid en kosten om verstoringen van de openbare orde en veiligheid in te perken, was er dus ook een mogelijkheid om via belastingen of accijns weer geld te krijgen. Nan Huijsman heeft daarnaar onderzoek gedaan, nl. naar de vergunnin gen die sinds de invoering van de nieuwe drankwet, in 1882 en daarna, verstrekt werden. Een heidense klus, vooral omdat zoiets zoveel vragen oproept naar hoe mensen te werk gingen, waarom ze vergunningen aanvroegen bijvoorbeeld. Als je ziet welke kombinaties van beroepen en het verkopen van sterke drank er mogelijk waren, dan lijkt het verkopen van alcoholische dranken een makkelijke en voor iedereen hanteerbare bijverdienste. Was dat ook zo? En de accijns bracht de overheid wel geld op, maar het vergunningstelsel bood ook een manier om de alcoholcon sumptie te beteugelen. Was het echt zo erg, of werd men zich meer bewust van de kwalijke gevolgen van algemeen, overmatig gebruik van sterke drank? In de tijd waarover Nan Huijsman schrijft, was het gewoon om meerdere dingen te doen als beroepsuitoefening. Zeker op Texel waar veel mensen sterk seizoensgebonden werk deden. Was het verkopen van alcohol dan een goede vervanger als andere verdiensten wegvielen of was het vooral de algemene slechte economische toestand die mensen noopte hieraan te beginnen? Als je de cijfers van Nan Huijsman ziet, loopt het aantal vergunningen en de opbrengst van 1905-1910 terug. Het aantal verloven dat verstrekt wordt, neemt toe, echter niet evenredig. Betekent dat ook dat het gebruik van sterke drank afneemt? Het is duidelijk dat je zo'n onderzoek sterk moet afbakenen, wil het interessant blijven. Wij hebben het gevoel dat in dit nummer daartoe een geslaagde poging is gedaan. Ook het Tessels prate is deze keer erg leuk. En daarmee hebben we dit nummer ook toegelicht. In ons vorige nummer vroegen we u om kopij over de Franse tijd om daar nu aandacht aan te besteden. Omdat het echter volgend jaar 200 jaar geleden is dat de Franse tijd begon, willen we volgend jaar een nummer daaraan wijden. Uw kopij blijft zeer welkom.

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Uitgave Historische Vereniging Texel | 1994 | | pagina 3