DE 'GLAZENWAGEN' VAN JAN BEUMKES
Jan Bcumkes was geboren in 1870 en werd visserman
aan het Horntje. Door zijn huwelijk met Reinoutje
Bruin (geb. 31-5-1880) ging het paar op Reinoutjes
ouderlijke boerderij, aan het Iloogachterom in Den
Hoorn wonen. Jan moest dus omschakelen van visser
man naar boer. Jans broer Hendrik boerde oorspronke
lijk in de polder 't Horntje, doch moest vanwege de
slechte toestand van de zeewering het poldertje verla
ten. Dit was ten tijde van de watersnoodramp van 1916,
toen de Zuiderzeedijk in Noordholland op diverse
plaatsen doorbrak en hierdoor grote delen van Noord
holland onder water kwamen te staan.
Hendrik betrok een boerderijtje in de Prins Hendrikpol
der en noemde het 'Mare Pulsa', hetgeen 'door de zee
verdreven' moet betekenen. ('Mare Pulsa' is in 1931
verbrand, waarna 'Remember' werd gebouwd. Nu is de
plaats bekend onder de naam 'De Nieuwe Skuul'.)
Door omstandigheden kwam dit bedrijf ook in het bezit
van Jan Bcumkes, hetgeen hem goed van pas kwam,
daar hij twee zonen had.
Jan 'markte' dikwijls de kaas van de zuivelfabriek van
Den Hoorn in Alkmaar. Het was dan ook daar, dat hij
een prachtige 'glazenwagen', gemaakt door de rijtuig
maker Jac. Met uit Hecrhugowaard, zag staan (afb. 1).
Jan bestelde voor zichzelf ook zo'n wagen en met die
wagen kwam denkelijk ook het Westfriese woord 'gla
zenwagen' op Texel, daar de officiële naam 'Utrechtse
wagen' of 'Utrechtse tentwagen' is!
Een medewerker van het agrarisch museum in De Waal
zei: "De glazenwagen was deftig en met de gewone
tentwagen te vergelijken als een mercedes met een
kever".
Aan het eind van de Molenstraat (tegenwoordig nr. 78,
familie Veltkamp) (afb. 2, z.o.z.) woonden in dit statige
huis, annex boerderij, de gebroeders Hannes en Klaas
Kalis. Beiden waren vrijgezel en hoogstaande mensen.
Met Sijp Flens en de gebr. Schumaker behoorden ze tot
de pioniers van de Texelse bollenteelt. Ze geloofden er
heilig in dat deze teelt een zegen voor het eiland zou
zijn en aan menigeen werk zou verschaffen. Door de
twijfelaars werden ze daarom wel Mozes en Aaron
genoemd, immers ook broeders in het geloof. Zijn niet
door de eeuwen heen 'nieuwlichters' veroordeeld, zelf
tot op de brandstapel?
Op de morgen van de 14e september 1928, zagen de
schoolkinderen, komende uit de groenewegjes van
Zuid- en Noordhaffel, de heren Kalis in de glazenwa
gen van Jan Bcumkes stappen. Bcumkes had hen nl.
gevraagd om de grond bij zijn bedrijf in de P.H. Polder
ter plaatse te willen bekijken of deze geschikt was voor
de bollenteelt. Jan had de gebroeders beter leren kennen
doordat zijn zuster Toziena, die weduwe was, bij de
broers als huishoudster diende.
Toen ze bij het bedrijf in de P.H. Polder waren aange
komen en Hannes en Klaas waren uitgestapt, wilde
Beumkes het paard uitspannen. Door onbekende oor
zaak sloeg het paard plotseling op hol, waarbij Beum
kes ernstig gewond raakte aan de borst. Zo zagen de
kinderen, komende uit de R.K. school in de Molen
straat, niet Jan Beumkes, doch dienst knecht Klaas
Bonne sr. de heren Kalis thuis afzetten.
Op 16 september 1928 overleed Jan aan de opgelopen
verwondingen. Vrij vlot daarna werd de wagen, die het
gezin Beumkes zoveel onheil had bezorgd, verkocht aan
Jan Witte Jn. Dzn, die 'op Diek' woonde, thans bekend
onder de naam 'de Ark'. De wagen werd hier gebruikt
bij kerk- en familiebezoek. In 1946 hield zoon Dirk
'boelhuis', omdat zijn vader en twee broers inmiddels
waren overleden. Een dag ervoor belde hij zijn zuster
op de Eendenkooi in Zuidhaffel en verzocht een van de
jongens te sturen met hun tentwagen (afb. 3, z.o.z.)
opdat deze kon worden omgeruild met de glazenwagen.
Zo kwam deze dus bij 'de lfinncn' op de Eendenkooi.
Na een jaar bleek dat de voorkappen vernieuwd moes
ten worden. Zadelmaker Jan Bakker uit de Waalder-
straat had zo kort na de oorlog nog geen zeildoek, wel
De glazenwagen van Jan Beumkes, zoals deze staat in het museum in
de Waal
5