DE 'GLAZENWAGEN' VAN JAN BEUMKES Jan Bcumkes was geboren in 1870 en werd visserman aan het Horntje. Door zijn huwelijk met Reinoutje Bruin (geb. 31-5-1880) ging het paar op Reinoutjes ouderlijke boerderij, aan het Iloogachterom in Den Hoorn wonen. Jan moest dus omschakelen van visser man naar boer. Jans broer Hendrik boerde oorspronke lijk in de polder 't Horntje, doch moest vanwege de slechte toestand van de zeewering het poldertje verla ten. Dit was ten tijde van de watersnoodramp van 1916, toen de Zuiderzeedijk in Noordholland op diverse plaatsen doorbrak en hierdoor grote delen van Noord holland onder water kwamen te staan. Hendrik betrok een boerderijtje in de Prins Hendrikpol der en noemde het 'Mare Pulsa', hetgeen 'door de zee verdreven' moet betekenen. ('Mare Pulsa' is in 1931 verbrand, waarna 'Remember' werd gebouwd. Nu is de plaats bekend onder de naam 'De Nieuwe Skuul'.) Door omstandigheden kwam dit bedrijf ook in het bezit van Jan Bcumkes, hetgeen hem goed van pas kwam, daar hij twee zonen had. Jan 'markte' dikwijls de kaas van de zuivelfabriek van Den Hoorn in Alkmaar. Het was dan ook daar, dat hij een prachtige 'glazenwagen', gemaakt door de rijtuig maker Jac. Met uit Hecrhugowaard, zag staan (afb. 1). Jan bestelde voor zichzelf ook zo'n wagen en met die wagen kwam denkelijk ook het Westfriese woord 'gla zenwagen' op Texel, daar de officiële naam 'Utrechtse wagen' of 'Utrechtse tentwagen' is! Een medewerker van het agrarisch museum in De Waal zei: "De glazenwagen was deftig en met de gewone tentwagen te vergelijken als een mercedes met een kever". Aan het eind van de Molenstraat (tegenwoordig nr. 78, familie Veltkamp) (afb. 2, z.o.z.) woonden in dit statige huis, annex boerderij, de gebroeders Hannes en Klaas Kalis. Beiden waren vrijgezel en hoogstaande mensen. Met Sijp Flens en de gebr. Schumaker behoorden ze tot de pioniers van de Texelse bollenteelt. Ze geloofden er heilig in dat deze teelt een zegen voor het eiland zou zijn en aan menigeen werk zou verschaffen. Door de twijfelaars werden ze daarom wel Mozes en Aaron genoemd, immers ook broeders in het geloof. Zijn niet door de eeuwen heen 'nieuwlichters' veroordeeld, zelf tot op de brandstapel? Op de morgen van de 14e september 1928, zagen de schoolkinderen, komende uit de groenewegjes van Zuid- en Noordhaffel, de heren Kalis in de glazenwa gen van Jan Bcumkes stappen. Bcumkes had hen nl. gevraagd om de grond bij zijn bedrijf in de P.H. Polder ter plaatse te willen bekijken of deze geschikt was voor de bollenteelt. Jan had de gebroeders beter leren kennen doordat zijn zuster Toziena, die weduwe was, bij de broers als huishoudster diende. Toen ze bij het bedrijf in de P.H. Polder waren aange komen en Hannes en Klaas waren uitgestapt, wilde Beumkes het paard uitspannen. Door onbekende oor zaak sloeg het paard plotseling op hol, waarbij Beum kes ernstig gewond raakte aan de borst. Zo zagen de kinderen, komende uit de R.K. school in de Molen straat, niet Jan Beumkes, doch dienst knecht Klaas Bonne sr. de heren Kalis thuis afzetten. Op 16 september 1928 overleed Jan aan de opgelopen verwondingen. Vrij vlot daarna werd de wagen, die het gezin Beumkes zoveel onheil had bezorgd, verkocht aan Jan Witte Jn. Dzn, die 'op Diek' woonde, thans bekend onder de naam 'de Ark'. De wagen werd hier gebruikt bij kerk- en familiebezoek. In 1946 hield zoon Dirk 'boelhuis', omdat zijn vader en twee broers inmiddels waren overleden. Een dag ervoor belde hij zijn zuster op de Eendenkooi in Zuidhaffel en verzocht een van de jongens te sturen met hun tentwagen (afb. 3, z.o.z.) opdat deze kon worden omgeruild met de glazenwagen. Zo kwam deze dus bij 'de lfinncn' op de Eendenkooi. Na een jaar bleek dat de voorkappen vernieuwd moes ten worden. Zadelmaker Jan Bakker uit de Waalder- straat had zo kort na de oorlog nog geen zeildoek, wel De glazenwagen van Jan Beumkes, zoals deze staat in het museum in de Waal 5

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Uitgave Historische Vereniging Texel | 1994 | | pagina 7