11 tigd, doch naderhand verplaatst loodswezen. Het schoollokaal heeft een middeleeuwsch aanzien. Het is er somher. Het daglicht valt er aan de eene zijde in door drie gaten in den wand. Aan den tegenoverge stelde zijde door glasraampjes in het lood. De leerlingen zitten aan dubbele tafels. De onderwijzer H. Smits is zwaarmoedig van aard, gelijk zijn vader was, die zich van het leven heeft beroofd. Daarom was men bezorgd voor de uitwer king der ernstige aanmerkingen, die ik (van dit zijn gemoedsbestaan geene kennis dragende) hem op zijn onderwijs heb gemaakt: spelle tjes op den oude trant, zangerig lezen, niet klassikaal, maar door iederen leerling in een afzonderlijk boek, matig schrijven, een weinig rekenen, flaauw en valsch zingen, ziedaar wat er door de 28 kinderen geleerd werd. COCKSDORP Het met Texel aan de noordzijde verenigd en in de laatste jaren aan de Zuiderzeekant ingedijkt, vrucht baar Eijerland heeft eene school in het onlangs aangelegde Cocksdorp, dus genaamd naar den voornamen grondbezitter, den Heer Cock, vroeger te Antwerpen, thans te Rotterdam woonachtig. Die school wordt bij voorraad gehouden in een ongeschikt lokaal, met dubbele tafels en banken zonder lessenaars. Men had een aanzienlijke Rijkstoe lage voor den opbouw van de nieuwe school gevraagd. Ik heb mij het plan op den grond zeiven, welke voor die school bestemd is, laten aanleggen en aan den ont werper van der Kloot, opzigter der timmer- en metselaarswerken aldaar, de hoofdgebreken van hetzelve aangewezen. Volgens dat plan zal er een groot, langwerpig gebouw gezet worden, doch zou het in tweeën worden gedeeld, in dier voege, dat de school een vierkanten vorm verkreeg en het daglicht er van het zuiden en noorden inviel. Ik heb voorgesteld om het geheele voorste gedeelte naar het zuiden gekeerd) tot woning voor den onderwijzer af te zonderen en Itet geheele achterste gedeelte, dus naar het noorden gekeerd, tot schoollo kaal, waardoor hetzelve eene langwerpige gedaante zal verkrijgen en men niet zal te lijden hebben van het zuider zonnelicht. Het licht van het oosten en westen invallen de, zal geen schaduw op de schrif ten of valsch licht op den banken veroorzaken. De landbouwers op Eijerland zijn gekomen van Overflakkee, Vianen, Giessendam en Groningen. De uitspraak der scholieren is dus zeer verschillend. De klankmethode koorsgewijze aangewend, zal het beste middel zijn om eene eenpari ge zuivere uitspraak te doen ver krijgen. De onderwijzer J. Brouwer heeft mij beloofd die methode in te voeren in het nieuwe gebouw. Het ware te wenschen, dat men gelden konde afzonderen voor eenen bekwamen kwekeling van Prinsen tot ondermeester. Er werd nog gespeld, terwijl ook het overige onderwijs veel te wenschen overliet. Er gaan titans 80 kinderen school, doch de nieuwe school wordt aangelegd voor 150. Voor al de scholen van dit district is een en dezelfde plaatselijke schoolcommissie, bestaande uit een notaris, een Doopsgezinde predikant, en de R. C. pastoor, allen aan den Burg; de Hervormde predikant te Waal; dien te Oud- eschild; en den Doopsgezinden te Hoom. Zij zijn ijverige werkzaam, hetwelk te noodiger is, daar de moeijelijkheid der reize den school opziener belet er dikwijls te komen. De pastoor vooral kwam mij zeer opgeklaard voor en scheen het verbeterd onderwijs krachtig voor te staan. Op Texel wordt geen schoolgeld betaald, behalve op de Fransche school aan den Burg. LEERVAKKEN Uiteraard had Wijnbeek zo zijn wensen met betrekking tot de wijze waarop de leerkracht de verschillende vakken diende te onderwijzen (de methode, d.i. de weg naar het doel). Hoewel het erg verleidelijk is uitvoerig uit de -in het AJgemeen Rijksarchief te 's-Gravenhage aanwezige- rap porten te citeren, wil ik volstaan met een enkele opmerking: voor lezen beveelt hij de leestafel van de genoemde Haarlemse kweek schooldirecteur Prinsen aan. Typerend is zijn opmerking dat 'een regt geaarde onderwijzer niet zal nalaten van het gelezene een gepast gebruik te maken om in de jeugdige harten de zaden van echt vaderlandsche, zedelijke en godsdienstige beginselen te strooyen'. 'Bij rekenkunde worde aangevangen met de getallenleer naar die van Pestalozzi'. De uit Zwitserland afkomstige Johann Heinrich Pestalozzi (1746-1827) I m. Eén van de negen leestafels van Pieter Johannes Prinsen. De letterkast of 'leesma chine' bestond uit drie delen: links de letterkast voor de klinkers, rechts die voor de medeklinkers; het zetraam ertussen

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Uitgave Historische Vereniging Texel | 1993 | | pagina 13