„Centraal" zn ^i^otfjiiiultL N. Huijsman Rzn. tel. 02220-17294 19 Koffie, Thee, Chocolade en Comestibles. ANSICHTKAARTEN. Groeneplaats. BurgTexel, p. JA. JCoorn. Uitgevers van Texelse topografische kaarten tot 1940: (x veel kaarten; S stempel op kaarten in mijn collectie) Langeveld de Rooy, Den Burg. V/a 1895 doorlo pend x; W.C. Reij, Den Burg. V/a 1899 tot plm. 1914 x; W.L. Bakker Lzn, Oosterend. V/a 1900 tot plm. 1912 x; SJ. Prins, Den Helder. S. 1908; L. Bakker WLzn, fotograaf, Oosterend. S 1910 x; P. Jonker, fotograaf, Egmond aan Zee. S 1913; Zur Mühlen, fotograaf, Den Burg. S 1924 x; SIBO, foto graaf, Den Burg. S 1928; J. Sleding, Amsterdam. S 1931; Rembrandt, Utrecht. S 1931; Coerdes, foto graaf, Baarn. S 1936; J. Nauta, fotograaf, Den Burg. S 1936. J. Bruyn van hotel 'De Lindeboom' gaf een paar eigen kaarten uit met foto's van Deutmann, Den Haag en Deyhle, Amsterdam. Naast winkeliers van Den Burg als G. Roeper (1910), W. Boon Jzn (1919), E. Boekei (1920) en J. van Beem (1939) waren er ook winkeliers in de andere dorpen die enkele kaarten uitgaven, nl.: G. v.d. Kooy (1918) en C. Blom (1937) te De Cocksdorp; G. Duinker (1909) en Wed. S. Jonker (1923) te Den Hoorn; J. Dogger (1923) te Oude- schild. Het was Langeveld de Rooy (ook onder de naam van boekhandel en Texelse Courant) die verreweg de meeste kaarten uitgaf en dit ook vanaf het begin bleef doen. Tot plm. eind jaren '20 wordt geen fotograaf op haar kaarten vermeld. Daarna bedien de zij zich, in tijdsvolgorde, van de navolgende op de kaarten vermelde fotografen: de firmanten Gebr. Joh.M. en G.J. Duinker; J. Beumkes; P. W. Swama; C. Dito; A. v.d. Meulen; J. Zuidema; G. de Graaf; Tjalingli; Sibo; van Agtmaal; J. van Dijk; J.P. Strij- bos en K.L.M. voor de serie luchtfoto's. Wie de fotograaf was van de door Langeveld de Rooy tot eind jaren '20 uitgegeven kaarten is (mij) niet bekend. Mogelijk heeft iemand foto's met de naam van de fotograaf, waarvan kaarten uitgegeven zijn? Zeker hebben fotografen als E. Dulfer en W.F. Boelsum, die in 1898 op Texel kwamen, en later ook C. Dekker, voor het maken van portret ten, ook andere foto's gemaakt die gediend kunnen hebben voor het drukken van kaarten. Vermeld dient m.i. ook dat de gebr. Duinker van Langeveld de Rooy, zelf esperantisten, vele kaarten uitgaven met Esperanto-tekst. Tenslotte werden nog enkele kaarten uitgegeven door wed. Westra-Bongaard, D. Verhoeve te Nieuw-Vennep, en J.N. Voorhoeve te Den Haag. FOTO-KAARTEN De zgn. foto-kaarten zijn eigenlijk foto's, die in gering aantal als prentbriefkaart verkocht en soms ook verzonden zijn. Deze bruine foto's zien we al voor 1900, maar indien niet verzonden, zijn ze nauwelijks prentbriefkaarten te noemen. Eveneens rond 1900 en ook daarvoor zien we foto's die men aan de achterzijde heeft laten bedrukken met 'BRIEFKAART - Carte postale', dus duidelijk om ze in de handel te brengen. Van deze foto's en fotokaarten is geen uitgever of fotograaf bekend. De prentbriefkaart was nog niet zo algemeen en dus was het laten drukken van kaarten in grotere oplage kostbaar en riskant. Echter ook als de prentbrief kaart algemeen is in plm. 1910, komen er fotokaar ten in de handel voorzien van een tekst in dikke witte letters, maar ook weer zonder naam van fotograaf of uitgever. Veel later komen dergelijke kaarten opnieuw voor, nu met de tekst in dunne, witte letters. Zeer bekend zijn de fotokaarten van P. Jonker uit Egmond aan Zee (soms ook Foto-Bu reau P. Jonker, Heiloo), van de Texelaar J. Zuide ma en ook nog van J. van Dijk, Amsterdam. NIET ALLEEN TOPOGRAFISCHE KAARTEN Bijna alle kaarten van Texel zijn van topografische aard. Andere (geen fantasie-)kaarten, toch Texel betreffend, zijn o.m.: Landkaart van Texel, De Pinksterblom en Souvenir Oudheidskamer, alle rond 1900 uitgegeven met brede, witte rand; Kaart naar een schilderij 'De Haven van Texel', W. v.d. Velde- De Jonge, gedrukt bij 'Tulp' te Haarlem en in 1910 verzonden; Kaart naar een schilderij van de fam. Brouwer in kleur van L. Bakker met tekst 'Oud Texelsche Kleederdracht'; Twee kaarten uitgegeven door Texels Belang ter ondersteuning van haar middelen t.b.v. de weduwen en wezen van vissers plm. 1905/06 en gedrukt bij 'Tulp' te Haarlem; Diverse kaarten van de grote Landbouwtentoonstel ling in 1908. Van een evenement als de jaarlijks terugkerende kermis is mij slechts een enkele foto kaart bekend. Ik heb hiermee een poging gedaan om de uitgevers van de Texelse kaarten op een rij te zetten. Er blijven vragen, zeker m.b.t. onbekende fotografen. Mocht u hieromtrent wat weten, dan gaarne uw reactie.

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Uitgave Historische Vereniging Texel | 1993 | | pagina 21