„Centraal" zn ^i^otfjiiiultL
N. Huijsman Rzn. tel. 02220-17294
19
Koffie, Thee, Chocolade en Comestibles.
ANSICHTKAARTEN.
Groeneplaats. BurgTexel,
p. JA. JCoorn.
Uitgevers van Texelse topografische kaarten tot
1940: (x veel kaarten; S stempel op kaarten in
mijn collectie)
Langeveld de Rooy, Den Burg. V/a 1895 doorlo
pend x; W.C. Reij, Den Burg. V/a 1899 tot plm.
1914 x; W.L. Bakker Lzn, Oosterend. V/a 1900 tot
plm. 1912 x; SJ. Prins, Den Helder. S. 1908; L.
Bakker WLzn, fotograaf, Oosterend. S 1910 x; P.
Jonker, fotograaf, Egmond aan Zee. S 1913; Zur
Mühlen, fotograaf, Den Burg. S 1924 x; SIBO, foto
graaf, Den Burg. S 1928; J. Sleding, Amsterdam. S
1931; Rembrandt, Utrecht. S 1931; Coerdes, foto
graaf, Baarn. S 1936; J. Nauta, fotograaf, Den Burg.
S 1936.
J. Bruyn van hotel 'De Lindeboom' gaf een paar
eigen kaarten uit met foto's van Deutmann, Den
Haag en Deyhle, Amsterdam. Naast winkeliers van
Den Burg als G. Roeper (1910), W. Boon Jzn
(1919), E. Boekei (1920) en J. van Beem (1939)
waren er ook winkeliers in de andere dorpen die
enkele kaarten uitgaven, nl.:
G. v.d. Kooy (1918) en C. Blom (1937) te De
Cocksdorp; G. Duinker (1909) en Wed. S. Jonker
(1923) te Den Hoorn; J. Dogger (1923) te Oude-
schild.
Het was Langeveld de Rooy (ook onder de naam
van boekhandel en Texelse Courant) die verreweg
de meeste kaarten uitgaf en dit ook vanaf het begin
bleef doen. Tot plm. eind jaren '20 wordt geen
fotograaf op haar kaarten vermeld. Daarna bedien
de zij zich, in tijdsvolgorde, van de navolgende op
de kaarten vermelde fotografen: de firmanten Gebr.
Joh.M. en G.J. Duinker; J. Beumkes; P. W. Swama;
C. Dito; A. v.d. Meulen; J. Zuidema; G. de Graaf;
Tjalingli; Sibo; van Agtmaal; J. van Dijk; J.P. Strij-
bos en K.L.M. voor de serie luchtfoto's.
Wie de fotograaf was van de door Langeveld de
Rooy tot eind jaren '20 uitgegeven kaarten is (mij)
niet bekend. Mogelijk heeft iemand foto's met de
naam van de fotograaf, waarvan kaarten uitgegeven
zijn? Zeker hebben fotografen als E. Dulfer en
W.F. Boelsum, die in 1898 op Texel kwamen, en
later ook C. Dekker, voor het maken van portret
ten, ook andere foto's gemaakt die gediend kunnen
hebben voor het drukken van kaarten. Vermeld
dient m.i. ook dat de gebr. Duinker van Langeveld
de Rooy, zelf esperantisten, vele kaarten uitgaven
met Esperanto-tekst. Tenslotte werden nog enkele
kaarten uitgegeven door wed. Westra-Bongaard, D.
Verhoeve te Nieuw-Vennep, en J.N. Voorhoeve te
Den Haag.
FOTO-KAARTEN
De zgn. foto-kaarten zijn eigenlijk foto's, die in
gering aantal als prentbriefkaart verkocht en soms
ook verzonden zijn. Deze bruine foto's zien we al
voor 1900, maar indien niet verzonden, zijn ze
nauwelijks prentbriefkaarten te noemen. Eveneens
rond 1900 en ook daarvoor zien we foto's die men
aan de achterzijde heeft laten bedrukken met
'BRIEFKAART - Carte postale', dus duidelijk om
ze in de handel te brengen. Van deze foto's en
fotokaarten is geen uitgever of fotograaf bekend.
De prentbriefkaart was nog niet zo algemeen en dus
was het laten drukken van kaarten in grotere oplage
kostbaar en riskant. Echter ook als de prentbrief
kaart algemeen is in plm. 1910, komen er fotokaar
ten in de handel voorzien van een tekst in dikke
witte letters, maar ook weer zonder naam van
fotograaf of uitgever. Veel later komen dergelijke
kaarten opnieuw voor, nu met de tekst in dunne,
witte letters. Zeer bekend zijn de fotokaarten van P.
Jonker uit Egmond aan Zee (soms ook Foto-Bu
reau P. Jonker, Heiloo), van de Texelaar J. Zuide
ma en ook nog van J. van Dijk, Amsterdam.
NIET ALLEEN TOPOGRAFISCHE KAARTEN
Bijna alle kaarten van Texel zijn van topografische
aard. Andere (geen fantasie-)kaarten, toch Texel
betreffend, zijn o.m.: Landkaart van Texel, De
Pinksterblom en Souvenir Oudheidskamer, alle rond
1900 uitgegeven met brede, witte rand; Kaart naar
een schilderij 'De Haven van Texel', W. v.d. Velde-
De Jonge, gedrukt bij 'Tulp' te Haarlem en in 1910
verzonden; Kaart naar een schilderij van de fam.
Brouwer in kleur van L. Bakker met tekst 'Oud
Texelsche Kleederdracht'; Twee kaarten uitgegeven
door Texels Belang ter ondersteuning van haar
middelen t.b.v. de weduwen en wezen van vissers
plm. 1905/06 en gedrukt bij 'Tulp' te Haarlem;
Diverse kaarten van de grote Landbouwtentoonstel
ling in 1908. Van een evenement als de jaarlijks
terugkerende kermis is mij slechts een enkele foto
kaart bekend.
Ik heb hiermee een poging gedaan om de uitgevers
van de Texelse kaarten op een rij te zetten. Er
blijven vragen, zeker m.b.t. onbekende fotografen.
Mocht u hieromtrent wat weten, dan gaarne uw
reactie.