Ruim vier en halve eeuw Texelse Doopsgezinde geschiedenis
in vogelvlucht met wat jaartallen als stapstenen.
Inleiding:
Sinds sept. 1991 is het Doopsgezind archief, dat jaren onder gebracht was bij het Rijksarchief
Haarlem op Texel terug. De elf kartonnen dozen, waarin het was opgeborgen zijn nu ondergebracht
in de kelder van het gemeentehuis, waar ze onder optimale condities konden worden opgeslagen en
waar ze beter bereikbaar kunnen worden ingezien.
Van de eerste Doopsgezinde gemeenschappen, die in de 16e eeuw in de Nederlanden ontstonden, is
bijna geen archiefmateriaal aanwezig.Daar zijn wel oorzaken voor aan te geven. Vervolging en onder
drukking weerhielden de leden om maar iets van hun religieuze activiteiten op papier te zetten.
Een bijkomende factor was, dat men niets voelde voor een kerkelijke organisatie, wat ongetwijfeld tot
meer "vastlegging" zou hebben geleid. Ten derde waren de broeders door de jaren heen weinig
archiefbewust. Onvoldoende heeft men zich gerealiseerd wat het betekent als waardevol materiaal
achteloos wordt weggeworpen of slordig wordt behartigd.
Tijdens heimelijke bijeenkomsten verrichten doperse "apostelen" de doop. Naar het werk van
een onbekende Nederlandse tekenaar. Stichting "Preussischer Kulturbesitz" Berlijn.
Torlret 'Me.nno Simons
Om inzicht te krijgen in de oudste Doopsgezinde geschiedenis op Texel zullen we naast het summiere
aantal stukken .aanwezig in ons archief, andere bronnen moeten aanboren. Vonnissen, staatsstukken,
martelaarsboeken, actes, litteratuur enz .Zo weten we uit het bewaard gebleven "zakboekje" van de
prediker-oudste Leenaerts Bouwens, die met Mcnno Simons. leiding probeerde te geven aan de
Zo kon b.v. Ds.Huizinga (plm.1850) over meer historische gegevens
beschikken dan wij. Na 1772, het jaar der vereniging van de Friese-,
Vlaamse- en Waterlandse gemeenten, meer en minder orthodoxe
en vrijzinnige gemeenten), wordt de verslaglegging beter Voor 't
eerst vinden we bewaard gebleven genotuleerde kerkeraadsvergade-
gen. Er wordt een voorzitter benoemd en een secretaris (meestal de
predikant).
Het oudste in het Texels kerkelijke archief bewaarde geschrift is
gedateerd 26-6-1625. Jammer genoeg is het zo door de tand des tijds
aangevreten, dat het slechts ten dele leesbaar is.
14
