CO L O F ON
Nummer 24
Uitgave van de
Historische Vereniging Te^eC
opgericht 17 9dei 1985
September 1992
Vet 6Cad verschijnt 4 \_perjaar
Lidmaatschap fl. 25.--per jaar
Bankrek. RABO 362516170
Losse nummers fl. 5.~verkrijgbaar bij
de Texelse Boekhandels.
Correspondentieadres: Postbus 106
1790 AC DEN BURG-Texel
Bestuur:
G. Jansen, (voorzitter), Haffelderweg 1a
1791 AS Den Burg. (tel. 14155)
M. Kikkert-Kuiper secretaris),
Rommelpot 11
1797 NR Den Hoorn (tel. 19296)
W.P. v.d. Vis (ledenadm./penningm.)
Vaargeul 27,1791 HB Den Burg
(tel. 14526)
M.Bakker-Zijrn, (bibliotheek),
Keesomlaan 201797 DC Den Burg
(tel. 12113)
J. v. Hoorn, Haffelderweg 15
1791 AS Den Burg (tel. 12797)
H. Kuiter, Oosterweg 31
1794 GK Oosterend (tel. 18979
J.C. v.d. Pijl, Waalderstraat 88
1791 EC Den Burg (tel: 15515)
Redaktie:
Mevr. G.E Dros, Schilderend 25,
1791 BA Den Burg (tel. 15487)
De heerN. Huijsman, Ruyslaan 69,
1796 AC De Koog (tel. 17294)
Mevr. M.C.A. Palm, Vroonlant 31
1791 WK Den Burg (tel. 12154)
De heer C.J. Reij, Warmoesstraat 18
1791 CR Den Burg (tel. 12955)
Bezorging en verzending blad;
nabestelling en fotoarchief:
D. Lemstra, Burdetstraat 5
1791 VA Den Burg (tel 13076)
VAN HET BESTUUR
Nu het winterseizoen voor de deur
staat wil ik nog even terugblikken
op een gebeurtenis in de afgelo
pen zomer.
Op 3 Juli jl. verzorgde de architect
van de restauratiewerkzaamhe
den aan het fort "De Schans" een
rondleiding voor het bestuur. Te
vens waren delegaties van Ruim
telijke Ordening en de Vereniging
tot behoud van Natuurmonumen
ten aanwezig.
De reden voor deze rondleiding
was het feit dat onze voorzitter in
een gemeenteraadsvergadering
de bezorgdheid van ons bestuur
voor de gevonden voorwerpen
verwoordde. Het terrein rónd "De
Schans" was n.l. vrij toegangkelijk.
Ons bestuur was dan ook bijna
voltallig aanwezig.
De heer Hulzink van Natuurmonu
menten legde tijdens de rondlei
ding uit dat een waterdicht sys
teem van beveiliging te kostbaar
is. EénTexelse zoeker, mede uitge
kozen door het bestuur van onze
vereniging krijgt het recht van
zoeken. De gevonden voorwer
pen blijven echter eigendom van
de Texelse bevolking.
Tijdens de rondleiding kregen de
bezoekers een beeld van de werk
zaamheden die trapsgewijs wor
den uitgevoerd. Door proef sleu
ven te graven doet men steeds
weer nieuwe ontdekkingen en
hierop borduurt men dan verder.
De ontdekkingen worden in kaart
gebracht, vondsten worden ge
documenteerd en gefotogra
feerd.
"De Schans" daterend vanaf 1574
werd in de tijd van Napoleon uit
gebouwd met keermuren en brug
gen. Uitgerekend op de dag van
de rondleiding ontdekte men res
tanten van de bruggen, welke over
de grachten waren gebouwd.
De rondleiding was zeer interes
sant en de omgeving van het fort
is nu beter beveiligd. Inmiddels zijn
de werkzaamheden gestaakt,
doch zullen in het volgende jaar
worden voortgezet.
De verschillende afdelingen van
onzo vereniging zijn weer met de
bijeenkomsten van start gegaan.
Over de aangekondigde cursus
van de Stichting Regionale Ge
schiedbeoefening Noord-Hclland
is, bij het ter perse gaan. nog niets
nieuws mede te delen.
INHOUD
Vanhetbestuuur 1
Van de redactie 1
Bibliotheeknieuws 2
Kloosters in Texel 2
DeSommeltjes 5
't Gebeurde op 't Marsdiep (4) 7
't Gesticht van Weldadigheid 8
De Derde Orde op Texel 15
TesselsPrate 20
Als de gegevens van mevr. Bos-
saers over de cursus en de moge
lijkheden voor event. lezingen be
kend zijnworden deze inde Texel
se Courant vermeld.
U allen een gezellig winterseizoen
toewensend,
namens het bestuur,
M. Kikkert-Kuiper, secr.
URN DE REDBCTIE
Zoals het de Historische Vereniging
betaamt, moet er een tijd overheen
gaan voor erreaktiekomt. In dit geval
wordt er gereageerd op verzoeken
om kopij, zowel door leden als niet-
leden. Dat levert voor dit nummer
verschillende tijdsbeelden op. B.v.
hoe de zorg voor zieken, zwakken en
bejaarden door de lijden heen veran
dert. Van liefdadigheid ten aanzien
van bijna "nietmensen", althans geen
volwaardige, tot zorg voor iedereen,
die daar recht op heeft.
Nan Huysman schrijft daarover in
't Gesticht van Weldadigheid".
Een stuk waarin ook opvalt dat pas
boven de 30 jaar iemand, man of
vrouw was, daaronder slechts jongen
of meisje. En dat in een tijd waarin
een mensenleven gemiddeld een stuk
korter was dan nu.
In het stuk van Kees de Jager komt de
neiging aan de orde die mensen door
de eeuwen heen hebben gehad, om
onverklaarbare en daardoor vaak grie
zelige dingen toe te schrijven aan
bovenaardse (of, zoals in dit geval
onderaardse) wezens, bijv. "Sommel-
tjes").
Jan Bremer beschrijft hoe in een
bepaalde tijd regels ontstaan, die
volkomen logisch zijn en bescher
ming moeten bieden, maar die elders
of later voor sommigen het toppunt
van bureaucratie kunnen lijken. En
dan het verhaal van Karei van Entpel
1
