7 wijzen van Godsvrucht nooit gezien. Laat ons daar om maar op Texel blijven en beschouwen we eens aandachtig die vroegere Roomse, nu Protestantse kerk aan Den Burg. Het is zeker geen schoonheid van architectuur, doch alles is massief en sterk gebouwd, als om de eeuwen te trotseren. De muren zijn, buiten de talrijke steun beren, een halve meter dik. Ik denk daarom dat menig onzer wel eens gedacht zal hebben"Wat zal die oude kerk wel hebben gekost" Laten we ons eens verplaatsen in de tijd dat hij werd gebouwd en eens stilstaan bij de enorme moeilijkhe den die men ondervond om het materiaal ter plaatse te krijgen. De haven van Oudeschild bestond nog niet en de stenen moesten met platboomde vaartuigen worden aangevoerd aan de Waaldam. De tegenwoordige Bomendijk was vroeger de ver binding tussen Oost en West Texel. Aan de ene kant Waal en Burg (toen nog onbedijkt) en aan de andere kant stond het water, over dat lage land, ook tot aan de dijk. (de Lange Waal). De zgn. Haven of aanlegplaats is nog te zien in de Zuidwesthoek, doch er staan nu gedeeltelijk riet en bomen in. Vanaf deze aanlegplaats moesten de ste nen worden aangevoerd, doch grindwegen beston den niet. De wegen waren smal en ware modderpoe len, waar de kleine boerenwagentjes doorheen trok ken. De kalk was ook maar niet zo voorhanden. Nee. Eerst moesten er schelpen op het strand worden gezocht en naar Den Burg worden vervoerd. Dan werden ze zo goed en zo kwaad als het ging gestampt en gemalen, doch een fijn mengsel was moeilijk te verkrijgen. (Aan het oude oostelijke gedeelte van de Oosterender kerk zitten nog verscheidene halve schelpen in de voegen tussen de stenen. Gaat U maar eens kijken) Alles bij elkaar genomen heeft de kerkbouw aan Den Burg dan ook ruim zes jaar van inspannende arbeid gekost, alvorens het zover was dat het eerste H. Misoffer kon worden opgedragen. U kunt zich wel indenken, dat indien onze voorou ders niet bezield waren geweest van een diepe Gods vrucht - een grote offervaardigheid en eenheid, de bouw van een dergelijke kerk nimmer tot stand zou zijn gekomen. Doch helaas, waar is al dat moois in de Reformatie gebleven Waar was toen die heerlijke eenheid- die diepe Godsvrucht en grote offervaardig heid Wel, ik dacht aan dit alles, toen mijn eerste bezoeker bij mij in de werkplaats was en de DERDE ORDE afkamde, omdat hij van mening was, dat het ge loofsleven hier goed genoeg was en de DERDE ORDE dus overbodig. Toen de kerk gereed was kwam echter de zelfgenoegzaamheid. 1 Inplaats dat ze allen God dankten tijdens dat eerste H. Misoffer, waren allen wel in de kerk, doch velen keken maar naar die reusachtige pilaren en die mooie gewelven en hadden meer oog voor het mooie Altaar, als voor de Grote Gever, wiens eerste offer daar aan zijn Hemelse Vader werd opgedragen. Als ze 's Zondags naar de kerk gingen werd er slechts gesproken over "die mooie kerk". Er werd geredetwist wie toch wel het meeste werk had gedaan. Wie er het meest om stenen naar de Waaldam was geweest of wie wel de meeste schelpen van het strand had aangevoerd Als ze dan ver op hun landerijen waren, helemaal op Zuidhaffel of tegen WaalenBurg en ze hoorden dan die zware klok, die wij 's Zondags nog horen, (als er tenminste kerk is) dan hoorden zij dat heerlijke Angelus over de velden galmen, doch stonden dan niet enige tijd eerbiedig stil, om te bidden. Nee, dan hadden ze al weerruzie omdat "die schraper van een Jauwiksen en die vrek van een Crullesbuur, beiden geen extra 50 gulden wilden geven, want dan immers had het geluid over HEEL TEXEL gehoord kunnen worden" Zo gingen ze steeds verder met hun vergenoegzaam heid, menende dat ze zelf nu wel genoeg hadden gedaan voor God. Zo gingen hun zondige vergenoegzaamheid en ver slapping verder en verder en plantte zich voort op de volgende geslachten en wel dusdanig, dat toen de dwaalleer van Maarten Luther zich overal verspreid de, de duivel onze voorouders al zo had bewerkt, dat velen van ons Heilig Geloof afvielen. Wat was er toen nog over van die grote offervaardig heid en eenheid Mijn 2e bezoeker was van mening dat het kleine groepje DERDE ORDELINGEN niets zou bereiken! Toch waren het die enkele vastberaden katholieken, wier namen wij eigenlijk alle jaren in grote dankbaar heid moesten gedenken, die volhielden en trouw aan de Paus van Rome bleven. Er werd zelfs een verbod tot het houden van eredien sten afgekondigd, op straffe des doods Toen de eerste zware schok wat achter de rug was en de gemoederen wat gesust en het leven zijn gewone gang had herwonnen, hebben enkele getrouwen vergaderd in de Eierkoogschuur een taveerne buiten de wallen. Daar bespraken ze de toestand onder een pint bier. Een paar bezoekers hadden vernomen dat hun verga derplaats was verraden. Ze hadden daarom een paar grote hooizakken meegebracht en een zware knup pel. En jawel hoor Opeens stond daar de Opper schout met één der Schepenen. Voordat ze de situatie echter goed hadden kunnen overzien, zaten beiden

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Uitgave Historische Vereniging Texel | 1992 | | pagina 23