7
wijzen van Godsvrucht nooit gezien. Laat ons daar
om maar op Texel blijven en beschouwen we eens
aandachtig die vroegere Roomse, nu Protestantse
kerk aan Den Burg.
Het is zeker geen schoonheid van architectuur, doch
alles is massief en sterk gebouwd, als om de eeuwen
te trotseren. De muren zijn, buiten de talrijke steun
beren, een halve meter dik. Ik denk daarom dat menig
onzer wel eens gedacht zal hebben"Wat zal die oude
kerk wel hebben gekost"
Laten we ons eens verplaatsen in de tijd dat hij werd
gebouwd en eens stilstaan bij de enorme moeilijkhe
den die men ondervond om het materiaal ter plaatse
te krijgen.
De haven van Oudeschild bestond nog niet en de
stenen moesten met platboomde vaartuigen worden
aangevoerd aan de Waaldam.
De tegenwoordige Bomendijk was vroeger de ver
binding tussen Oost en West Texel. Aan de ene kant
Waal en Burg (toen nog onbedijkt) en aan de andere
kant stond het water, over dat lage land, ook tot aan
de dijk. (de Lange Waal).
De zgn. Haven of aanlegplaats is nog te zien in de
Zuidwesthoek, doch er staan nu gedeeltelijk riet en
bomen in. Vanaf deze aanlegplaats moesten de ste
nen worden aangevoerd, doch grindwegen beston
den niet. De wegen waren smal en ware modderpoe
len, waar de kleine boerenwagentjes doorheen trok
ken. De kalk was ook maar niet zo voorhanden. Nee.
Eerst moesten er schelpen op het strand worden
gezocht en naar Den Burg worden vervoerd. Dan
werden ze zo goed en zo kwaad als het ging gestampt
en gemalen, doch een fijn mengsel was moeilijk te
verkrijgen.
(Aan het oude oostelijke gedeelte van de Oosterender
kerk zitten nog verscheidene halve schelpen in de
voegen tussen de stenen. Gaat U maar eens kijken)
Alles bij elkaar genomen heeft de kerkbouw aan Den
Burg dan ook ruim zes jaar van inspannende arbeid
gekost, alvorens het zover was dat het eerste H.
Misoffer kon worden opgedragen.
U kunt zich wel indenken, dat indien onze voorou
ders niet bezield waren geweest van een diepe Gods
vrucht - een grote offervaardigheid en eenheid, de
bouw van een dergelijke kerk nimmer tot stand zou
zijn gekomen. Doch helaas, waar is al dat moois in de
Reformatie gebleven Waar was toen die heerlijke
eenheid- die diepe Godsvrucht en grote offervaardig
heid
Wel, ik dacht aan dit alles, toen mijn eerste bezoeker
bij mij in de werkplaats was en de DERDE ORDE
afkamde, omdat hij van mening was, dat het ge
loofsleven hier goed genoeg was en de DERDE
ORDE dus overbodig. Toen de kerk gereed was
kwam echter de zelfgenoegzaamheid. 1
Inplaats dat ze allen God dankten tijdens dat eerste
H. Misoffer, waren allen wel in de kerk, doch velen
keken maar naar die reusachtige pilaren en die mooie
gewelven en hadden meer oog voor het mooie Altaar,
als voor de Grote Gever, wiens eerste offer daar aan
zijn Hemelse Vader werd opgedragen.
Als ze 's Zondags naar de kerk gingen werd er slechts
gesproken over "die mooie kerk".
Er werd geredetwist wie toch wel het meeste werk
had gedaan. Wie er het meest om stenen naar de
Waaldam was geweest of wie wel de meeste schelpen
van het strand had aangevoerd
Als ze dan ver op hun landerijen waren, helemaal op
Zuidhaffel of tegen WaalenBurg en ze hoorden dan
die zware klok, die wij 's Zondags nog horen, (als er
tenminste kerk is) dan hoorden zij dat heerlijke
Angelus over de velden galmen, doch stonden dan
niet enige tijd eerbiedig stil, om te bidden.
Nee, dan hadden ze al weerruzie omdat "die schraper
van een Jauwiksen en die vrek van een Crullesbuur,
beiden geen extra 50 gulden wilden geven, want dan
immers had het geluid over HEEL TEXEL gehoord
kunnen worden"
Zo gingen ze steeds verder met hun vergenoegzaam
heid, menende dat ze zelf nu wel genoeg hadden
gedaan voor God.
Zo gingen hun zondige vergenoegzaamheid en ver
slapping verder en verder en plantte zich voort op de
volgende geslachten en wel dusdanig, dat toen de
dwaalleer van Maarten Luther zich overal verspreid
de, de duivel onze voorouders al zo had bewerkt, dat
velen van ons Heilig Geloof afvielen.
Wat was er toen nog over van die grote offervaardig
heid en eenheid
Mijn 2e bezoeker was van mening dat het kleine
groepje DERDE ORDELINGEN niets zou bereiken!
Toch waren het die enkele vastberaden katholieken,
wier namen wij eigenlijk alle jaren in grote dankbaar
heid moesten gedenken, die volhielden en trouw aan
de Paus van Rome bleven.
Er werd zelfs een verbod tot het houden van eredien
sten afgekondigd, op straffe des doods
Toen de eerste zware schok wat achter de rug was en
de gemoederen wat gesust en het leven zijn gewone
gang had herwonnen, hebben enkele getrouwen
vergaderd in de Eierkoogschuur een taveerne buiten
de wallen.
Daar bespraken ze de toestand onder een pint bier.
Een paar bezoekers hadden vernomen dat hun verga
derplaats was verraden. Ze hadden daarom een paar
grote hooizakken meegebracht en een zware knup
pel. En jawel hoor Opeens stond daar de Opper
schout met één der Schepenen. Voordat ze de situatie
echter goed hadden kunnen overzien, zaten beiden