De opvarenden van Texel
penningen veilig te stellen en de aansprakelijkheid op financieel gebied ten opzichte van eigenaars en
bevrachters duidelijk te maken.
Een derde van de bemanning van de schepen met een Texelse schipper was van het eiland afkomstig,
terwijl op de schepen van de andere Waddeneilanden maar een negende deel der opvarenden van die
eilanden afkomstig was. De varenslieden op schepen met een Texelse schipper werden, evenals die
afkomstig van de andere plaatsen, geteld en een overzicht naar herkomst van TEXEL, was:
Totaal
Functies
I
II
m
IV
V
VI
73
stuurlieden
47
8
7
1
2
8
42
hoogbootslieden
15
11
1
4
4
7
58
timmerlieden
4
-
22
21
1
10
50
koks
23
7
8
3
1
8
126
bootsgezellen
36
13
11
8
4
54
4
diversen/onbekend
2
2
353
totaal
125
39
49
37
14
89
De Romeinse cijfers geven de plaatsen van herkomst aan: I Texel, II andere Waddeneilanden. III
Noord Holland, benoorden het IJ. IV Friesland. V= rest van Nederland. VI buitenland.
Hiervan waren ongeveer 125 bemanningsleden van Texel afkomstig, waaronder 50 stuurlieden. Het is
practisch onmogelijk om tot een nauwkeurige berekening van het aantal arbeidsplaatsen te komen, omdat
niet bekend is of de schippers de volle 10 jaren voeren en omdat zij achtereenvolgens op twee of drie
schepen hebben gevaren, waardoor dubbeltellingen niet zijn te voorkomen.
Zoals ook in Friesland en Noordholland gebruikelijk was kwam tweederde van de stuurlieden uit de plaats
van de schipper. Meer dan eenderde van de hoogbootslieden en bijna de helft van de kóks waren
plaatsgenoten van de schipper. De functie van timmerman werd bijna niet door Texelaars vervuld. Het
aantal buitenlanders was verhoudingsgewijs op schepen van Texel hoog. Dit is mogelijk verklaarbaar uit
het feit, dat het aanmonsteren wel gebeurde door de schipper in een herberg te Amsterdam, hierbij werd
geen gebruik gemaakt van de beruchte makelaars, die wel personeel voor de VOC verzorgden.
Hoe belangrijk de werkgelegenheid op deze koopvaardijvloot voor de Texelaars was, kwam ook naar
voren door tellingen van de schepen met een schipper van de andere Waddeneilanden.
Totaal: 1420 mannen voeren bij een Vlielander schipper
689 mannen hadden een Terschellinger als schipper en
734 mannen waren aan boord van een schipper uit Ameland.
10
