De koopvaart 1700 - 1711. ook met andere bestemmingen
De grootte van de Texelse schepen werd niet vermeld, doch van de Vlielanders en Terschellingers waren
de schepen tot het jaar 1580 klein en de helft nog geen 30 last, of een laadvermogen van 60 ton, terwijl
de andere helft minder dan honderd last of 200 ton kon vervoeren.
Na 1600 kwamen zij met schepen boven de 100 last en in de periode van 1620 tot 1629 was meer dan de
helft van hun schepen groter dan 100 last. Veel van die schepen waren toen van het bekende "Fluit"-type.
met een lengte van ongeveer 36 meter en een breedte van 7.50 meter. De schepen werden niet in serie
gebouwden hadden vaak grote variaties in de afmetingen. Ze hadden gemeen, dat ze met weinig personeel
konden varen en voor de tariefsberekeningen voor de Oostzee waren zij ook voordelig door het "geknepen
dek", (zie afbeelding fluit).
R[ederCands fluitschip op ten tHodandse rede, anker opgaand (ca. 16S0.)Jan Theuniszocm Hkanckerhoff.
Rijksmuseum 'fleeriands Scheepvaartmuseum')
Door bestudering van ruim 2800 scheepsverklaringen of attestaties en 2400 bevrachtingscontracten,
opgemaakt in de tijd bij de notarissen te Amsterdam (van een 12- tal waren er 4 in scheepszaken
gespecialiseerd), Enkhuizen, Hoorn en Medemblik, was het mogelijk een enorm aantal scheepsnamen,
schippers en veel andere feiten te achterhalen. Door Dr. van Royen werden die gegevens in de computer
ingevoerd en zeer uitvoerig bewerkt.
Er werd geen onderzoek in gesteld naar de verklaringen, die in deze periode zullen zijn opgemaakt door
Texelse notarissen. Zacharias Gravius, die ook gemeentesecretaris was, vervulde deze functie van 1701
tot 1751 en was de opvolger van notaris Antony Buys (1699-1700). In het Rijksarchief te Haarlem zijn
in het Oud-Notarieel Archief onder de nummers 4839 t.m. 4843 en in de stukken van de Helderse
notarissen waarschijnlijk aanvullingen te vinden. Het was n.1. ook later gebruikelijk dat schippers voor
vertrek van de T exelse Reede, na de vrij ingewikkelde vaart vanaf Am sterdamof direct bij het terugkeren
na de reis de scheeps voorvallen lieten registrerenterwijl ook vaak de notarissen door de schippers werden
bezocht voor regelingen ten behoeve van vrouw en kinderen gedurende de reizen.
30 Schippers van Texel legden in de onderzochte gegevens 80 scheepsverklaringen af. De meeste
verklaringen handelden over schade aan schip en/of lading. Die kon veroorzaakt zijn door de weersom
standigheden maar ook door oorlogsituaties en kapingen. Ook over het gedrag van de bemanningen
werden acten opgemaakt. De schipper verantwoordde zich voor zijn handelwijze om de verzekerings-
9
