Bij de V.O.C. schepen die rond de jaarwisseling
van 1771/"72 op de rede van Texel lagen ging
het echter niet om binnenkomende, doch uit
gaande schepen.
Ronselpraktijken V.O.C.
De explosieve verspreiding van de scheeps- of
rotkoorts, de door de kleerluis overgebrachte
vlektyphus, aan boord van de V.O.C.-schepen,
had alles te maken met de ronselpraktijken van
de Verenigde Oostindische Compagnie. Van
keuring van de aangemonsterden, veelal be
rooide lieden die zo van de straat waren gehaald
en vaak maandenlang bij een "kostbaas" waren
opgeborgen, was geen sprake. Totaal ondervoe
de en vervuilde, vaak zieke mensen werden
zonder enig bezwaar aangemonsterd en aan
boord gebracht.
Het journaal van een van de Oostindiëvaarders
geeft een duidelijke indruk hoe het in zijn werk
ging: "Ons slegt scheepsvolk was voornamelijk
de oorzaak van de op onsen Bodem schip)
uitgebroeide kwaadaardige ziekten, want een
groot gedeelte van onze Soldaten, waaronder
zig de ziektens het eerst vertoonden, waren
vóór dat zij aan Boord kwamen, verscheidene
Maanden achtereen bij Volkshouders opgeslo
ten geweest. Sommige daarvan kwamen uit
dusdanig een Huis, alwaar op dien tijd, meer
dan 200 Menschen bij eikanderen waren opge-
slooten en waaronder toen reeds een besmette
lijke ziekte heerschte. Eenige van deezen had
den zelfs daar ter plaatse die Ziekte reeds door
staan, anderen, nog niet volkomen hersteld,
waren zoo zwak, dat zij nauwelijks de Valreep
konden overkomen, die ook aanstonds in de
kooij raakten. Door dezen werd de ziekte aan
boord gebracht en het gezonde deel der Man
schap aangestooken." (2)
ï/.-cz
De Schans ten Westen van O'udeschild.
Gevaar voor "overspruviing"
Uit eenbrief van 9 December 1771 gericht aan de
bewindhebbers van de Amsterdamse Kamer
van de V.O.C. blijkt dat er aan boord van de
schepen op de rede reeds 88 zieken gestorven
waren en dat zich op dat ogenblik op 5 schepen
("Huyste Meye", "Honcoop", "Groenendaal","
Kronenburg", en "Leyderdorp") in totaal nog
397 zieken bevonden. (3)
Men wilde de zieken naar de barakken in De
Schans overbrengen, maar de bevolking van
Oude Schild voelde daar bitter weinig voor uit
angst voor besmetting. Toch kregen debewind-
hebbers van de V.O.C. Kamer Amsterdam op
10
