f ZA<//* ^M'ky v? Ar aaz^ ^r?
<7n eAf-ftLj -^S"-1 Afj^~T
f: fi if/zLrU,*. V1 i' r<-A r^'v'"'
•i-Y
Een brief van 1781
Y'^f t/j ■Ü^^-^i e. ^/^f^rbo
&-TYZ ti-f c?~-~Av £X—^, f n^J
e-rt. lY
Een brief van 1871.
De vóór- en achterkant van deze
briefomslag heeft ons interessante
zaken te melden n.l.
,,Geankert in Texel"
Dit betekende, dat het schip op de
Texelse rede lag „leggende op de
Reede of agter de Hors op Texel".
Hiermede werd ook de bestemming
aangeduid ondanks dat zo'n brief
niet op het eiland kwam. Reeds in
1668 startte men een zgn. „Postrit"
van Amsterdam naar Texel ten be
hoeve van de grote Handelshuizen
en de admiraliteit ter verkrijging
van een vlotte verbinding met hun
schepen op de rede van Texel. Later
in 1778 werd de verbinding doorge
trokken tot Vlieland voor de aldaar
op de rede liggende schepen. Onze
brief kwam dus naar Texel middels
de zgn. „Texelsche Post" van het
Texelsch Comptoir te Amsterdam en
bereikte Den Helder in 10 a 12 uur
om vervolgens door de Post-
praaischipper aan boord bezorgd te
worden...
Franco
In die tijd en ook nog plm. drie
kwart eeuw daarna, betaalde de
ontvanger van de brief het port. In
het algemeen gaf dit geen proble
men doch wel bij het bezorgen der
brieven aan boord der schepen op
de rede. Het kwam n.l. regelmatig
voor dat schepen inmiddels door
b.v. gunstige wind, vertrokken wa
ren doch ook gebeurde het dat de
matrozen hun laatste geld versnoept
hadden (met vloeibaar snoepgoed)
en dus het port niet konden betalen
Dit werd zeer nadelig en leidde er
toe, dat men 8 december 1759
besloot, dat alle post in de richting
van Texel, dus post voor de sche
pen, gefrankeerd moest worden. De
verzender moest dus onze brief
frankeren en dat kostte toen 6 stui
vers. Ten bewijze, dat het port be
taald was werd de brief voorzien
van een stempel „franco", dat ge
bruikt werd van 1761-1810 n.l een
K.18
's Lands Schip van oorloge
De Argo
Dit was een fregat van de Admirali
teit van Amsterdam en gebouwd in
1772. Het schip voerde 44 tot 36
stukken (in de Slag bij de doggers-
bank in 1781 40, waarvan 28 a 18
pond en 12 a 6 pond) en had zo'n
250 tot 300 koppen aan boord. In
dit bestek zijn de krijgsverrichtingen
van het schip niet belangrijk doch
wel de deelname als derde schip in
de linie aan de Slag bij de Doggers-
bank onder commando van E. S.
Staring en wel op 5 augustus
1781. Op deze datum kom ik ver
der nog terug.
Inhoud der brief
(letterlijke tekst)
Mijnheer,
Ik filisitere UE met het behouden
arrivement in Texel en seffens, dat
gij Die Engelsche beesten zo geklopt
hebt. Ik heb De patiënten van UE
ontvangen en moet tot UE hof zeg
gen, Dat alle Uw patiënten, zeer net
en wel verbonden waren. Uw geam
puteerden waren zo proper verbon
den, Dat ik de verbanden heb later
zitten, alle chirurgijns Die Uw ver
banden gezien hebben, zo wel als
Uwe behandeling gaven Uw alle lof.
Vaarwel ik blijf met grooten haast
UE Dienstwillige Dienaar.
B. Husgens
Amsterdam 15 August 1781
Interessant is toch wel de diepe
haat tegen de „Engelsche beesten"
(onze generatie kent-kende-slechts
gevaar uit het oosten!) en de zo
goed verbonden patiënten, vooral de
geamputeerden. Vervolgens is de da
tum 15 augustus belangrijk in het
licht van het volgende, n.l. de Slag
bij de Doggersbank was op 5 augus
tus waarbij de Argo zwaar bescha
digd werd. De felicitatie met het
„behouden arrivement in Texel"
was misschien wel gemeend doch
niet juist want er waren 24 doden
en 75 gewonden. Schout-bij-nacht
Zoutman en zijn schepen hadden
plm. ruim een week nodig om de
rede van Texel te bereiken door
windstilte, tegenwind en de
toestand der schepen. De vloot was
zwaar beschadigd en er waren 150
doden gevallen en wel 402 gewon
den. Indien de Argo een week later
dus plm. 12 augustus terug was op
de rede van Texel moesten de ge
wonden nog naar Amsterdam ge
transporteerd worden en dat lijkt
dus tamelijk vlot te zijn verlopen als
het Hospitaal op 15 augustus de
ontvangst van de gewonden mede
deelde.
Brief uit eigen poststukken en infor
matie van het Ministerie van Defen
sie en uit Postmerken van Korteweg.
N. Huysman Rzn.
Oproep
Wie kan mij helpen voor de be
schrijving der Texelse postgeschiede
nis aan oude brieven, couverten met
stempels, van en naar Texel en
voorts met verhalen, annekdoten,
foto's m.b.t. de posterijen en het
postsorteerhokje op de Texelse boot.
Aan een afdruk heb ik voldoende.
S.v.p. Bel of schnjf mij, telefoon
02220 - 17294.
29