-zZL^- x/ '-T^L-tÉ?'z^zZ<xT 4>„z ~y <#Z> <5^ X _^^g> ^g. t^X zZZZ) ^Z* ^Z-~<Z-o -t£^?Z? -z_^*n^ff^^f S^£èLa~i*£e~*-^^) <g^L^ <X~ s'-fi-Z 'vfX Een woonhuis van de Doopsgezinde Gemeente werd toen niet bewoond. (48.) Als eigenaar werd genoemd cornelis Jacobszn Eelman de huurder was Pieter Jacobsz Eelman, arbeider van 36 jaar, eerst tien jaar getrouwd geweest met Jaapje Antho- nie de Vries, zij overleed op 18 mei 1829. Hij hertrouwde op 29 novem ber 1829 met de tweeentwintig jari ge dienstbode Charlotte Ulrich, afkomstig uit Utrecht, waarna de twee zoontjes weer verzorgd waren. (49.) Het woonhuis stond in het ka daster nog op naam van Jacob Ger- ritsz Eelman, een arbeider, die echter op 7 mei 1929 was overle den. Zijn weduwe, Martje Kors List, woonde er met haar zuster Neeltje, die weduwe was van Dirk Pietersz List. In 1845 overleed Neeltje, maar verbleef toen op de Pijpersdijk. Martje kwam in Eierland te overlij den in 1857. Het pand kwam in be zit van G. Geus, terwijl de Oosterender Leendert van de Berge er een smederij begon. De andere smederij aan De Waal werd later ge vestigd aan de Herenweg tegenover (29.) hiervan was de eigenaar Ber- nardus van den Berg, die uit Vollen- hove afkomstig was. In De Waal kon in het jaar 1837 worden over nacht in de herberg die „De Bijen korf" werd genoemd. Eigenaar en de plaats is (nog) niet bekend. Mis schien bevreemdt het dat in De Waal niet eerder vaklieden als sme den, metselaars en timmerlieden zich vestigden maar ook een win keltje ontbrak. Men moet daarbij denken aan de centrumfunctie van Den burg en de wekelijkse markt. De polder Eierland en het Noorden kwamen later en mede door de slechte wegverbindingen was de verdeeldheid door het sterke ge loofsleven. Geen Doopsgezinde gaf een opdracht aan of kocht iets van een Gereformeerde en nog minder van een Katholiek. Omgekeerd was dat hetzelfde. Na 1870 nam de be drijvigheid toe en b.v. was in 1875 een artikel als petroleum „geschikt te koop". Tot na 1902 was het rijge- deelte van de straat in De Waal - ook in de meeste andere Texelse dorpen - geplaveid met ronde keien. Als daarover de ijzeren wielen van wagens en karren rolden, gaf dat zeer veel bonkend lawaai. Ernstige zieken hadden daar soms zoveel hinder van, dat de dokter opdracht gaf de straat met een laag stro te bedekken. In de jaren 1930 gaf nog Dokter Boswijk dergelijke opdrach ten, terwijl toen toch de straten met platte stenen waren belegd en het bonken was verandere in ratelen. De wegen buiten De Waal mochten tot 1858 eigenlijk die naam nog niet dragen, omdat het meer karresporen waren. In dat jaar kwam de grint weg tussen Den Burg en De Waal gereed. Ze liep door tot Oosterend. Zo'n weg naar De Cocksdorp van dertien kilometer werd gemaakt in het jaar 1866. Een grintweg bestond uit een stenen paardenpaadje van nog geen meter breed met aan bei de zijden een even smalle verhar ding van vrij grof materiaal, dat na 1907 een ramp was voor de eerste luchtbanden van de fietsers. Nog steeds bepaalde de langzaamste wa gen, getrokken door één of twee paarden, het tempo op de wegen, ook voor de snellere, die niet durf den inhalen. Rijden buiten de be- harding was te gewaagd. Bij hierbij ontstane ruzies werd soms de zweep misbruikt. De rijverbinding met de haven van Oudeschild was verbe terd maar bleef lopen via Den Burg, de Hogeberg, Schans en dijk. Men sen, die moesten lopen, gingen van De Waal dwars door de landen met hekken en sloten tot in 1888, een rechtstreekse weg van De Waal naar Oudeschild, kwam die verbeterd werd in 1908. Rond 1830 waren veel wegen bij De waal zogenaamde burenwegen, die eigendom waren van de buurten en in de loop der tijden werden overgedragen aan het Waterschap Texel. Genoemd werden de Buurt van De Waal, van Tienho ven, van Ongeren, van Spang en van Bargen. Even buiten De Waal, in de richting van Oosterend, was in 1777 de Sommeltjesberg afgegra ven. Over deze oude grafheuvel uit de romeinse tijd werd al veel gepu bliceerd. In de Langwaal waren in 1545 al twee vogelarijen. Deze een denkooien droegen de namen an- gesloot en Fattelegge. De kooi, genaamd Tjabbemeer, lag tussen de boerderijen Welbedacht en Concor- dia. In 1815 werd deze „vogelarij met de lange lijnen" weer voor vijf 10

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Uitgave Historische Vereniging Texel | 1989 | | pagina 12