^^M'URjSuW*
Glas in loodtableau van de afslag, T. Bakker Havenzicht.
De laatste visafslager,
Ab Hemelrijk uit Oudeschild.
Ab Hemelrijk: ,,ik ben in 1932 van
af de HBS op 18 jarige leeftijd bij
Kees de Wijn op de werf gekomen
als noodhulp, om motortjes in die
oude schuitjes te bouwen. Er was
toen ook een quotum en met een
motortje mochten ze het dubbel aan
garnalen vissen. Er waren motortjes
bij die nooit draaid hebben maar je
mocht het dubbele vissen... (niet al
leen minister Braks bakt ze bruin!)
Toen de motortjes erin zaten had ik
hier geen werk meer en toen ben ik
4'A jaar op Ameland geweest voor
Rijkswaterstaat. Na de oorlog ben ik
weer op Texel gekomen, in het huis
je naast De Zeven Provinciën waar
me vader in woonde, die ging naar
een klein huissie in de Kerkesteeg.
In de oorlog was Skil natuurlijk be
schoten en vele schepen waren
daardoor beschadigd, Kees de Wijn
vroeg me weer om ze te helpen
opknappen. Toen dat af was sprak
ik er een op de visafslag die zei:
,,we mankeren eigenlijk nog een
mannetje, is dat niks voor jou?".
„Het was 28 mei 1946 toen hij als
weger bij de afslag kwam.
De handel en wandel.
Ab Hemelrijk: ,,'t Was een heel be
drijf in die dagen, zo ging er in
1947 voor 1'A miljoen gulden aan
vis om en dat was in die dagen een
kapitaal. Jan Vlassie, Kasse Hooger-
heide en ik waren de vaste mensen,
Kasse Hoogerheide was ook nog po
litieman, schoolschoonmaker en wat
al niet meer. En ja, wie zaten er zo
al in de losploeg om de vis te sorte
ren als er een kotter aankwam?
Pieter Jan Eelman, Nan Blinder,
Joop Terwind, Giel Koning, Jan van
Leen Vlasj en Jan van Pieter Leytje.
Dan had je Westdorp die later we
ger en schoonmaker was, en Jan
Zeeppie (Vlas) die de garnalen zeef
de. De kotters kwamen toen twee
keer in de week te lossen, op
woensdag en zaterdag. As't dan za
terdag was dan moest je licht op de
haven spannen en lampen ophangen
Ab Hemelrijk.
en dan gebeurde het wel dat je
s'morgens om zes uur begon en om
elf uur thuiskwam. Als je nou de
omzet van de afslag Den Helder
leest met een 100 miljoen gulden,
wat was dan onze omzet met 1 A
miljoen gulden..maar 't was toen
een berg geld!". ,,Was het beroep af
slager moeilijk!": ,,0, dat was een
dood kunsie, dat terugtellen en re
kenen kon ik wel, want ik had nog
wat extra school gehad, 't Was zo
veel kisten en zoveel kilo, je kon op
en gegeven moment een strot van
die dingen uit je hoofd. Het was een
tijd dat 't rammelde van het geld, er
was 100% aanvoer. En dan had je
de viskoper Piet Kaan en die dreeg
33%, Lucas Schagen 19% en Jan
Blom en anderen om de 20%. Zo
werd de vis verdeeld. Dan lagen er
twee kotters te lossen met het
beurtschip van Jan Bays ertussen,
de vis werd gewogen en zo in het
schip. Dan kreeg de verkoper 15
cent van een kilo tong en 10 cent
van een kilo schol en de stad Am
sterdam betaalde de vracht. Dus de
kooplui hadden alleen maar op te
schrijven, dat waren historische
rechten, ze waren koopman voor de
oorlog en ze kregen het recht na de
oorlog, ze waren eigenlijk een soort
commissionair en dat heeft geduurd
tot 1949 want toen ging dat systeem
eraf en werd het een vrije markt,
toen kwam echt naar voren wie de
beste kooplui waren, je kreeg ook
de concurrentie van koelhuizen en
het vervoer. Dat was het begin van
het einde want je had hier geen
koelcellen".
Verse vis....
Hoe ging het hier dan met vis be
waren? -: Verschrikkelijk, als je
daar aan terugdenkt, dan was er b.v.
wat tong over en de prijs viel in el
kaar, dus bewaren.. Een scheppie ijs
en dan omkeren en weer een schep
pie ijs erop, op het laatst waren ze
zowat half verrot en dan gingen ze
nog eens naar de overkant toe... Er
was geen enkele controle op toen;
ik heb er nog nooit eentje van de
warenwet of zo gezien. Ik weet er
nog van dat de wijting een kwartje
de kilo was, het was al een vrije
markt. De wijting ging op de auto
naar de De Ruyterkade in Amster
dam, niet te verkopen daar. Wijting
is een teer vissie dat weet jij ook
wel, het was in de zomer, ze wer
den weer opgeladen naar IJmuiden
en het zelfde verhaal, onverkoop
baar. Via Scheveningen werden ze
op het laatst maar in de Waterweg
geplompt want ze waren schoon
verrot., 't Is verschrikkelijk wat de
mensen soms opgevreten hebben".
(Nu hebben we soms nog landelijk
alarm als de salmonellabacterie in
de garnalen gevonden is of als „de
Dirk Slik mosselen" weer een algie
te veel hebben).
7