Twee Joodse zusters hadden het
moeilijk eer ze konden trouwen
De overlevering wilde, dat in
het Texelse geslacht Schagen
twee Joodse zusters introuwden
(met twee gebroeders Schagen)
en dat deze meisjes hier ooit
zouden zijn aangespoeld. Aan
vankelijk leken de nasporingen
wel in die richting te wijzen.
Immers in hun huwelijksakten
van 12 sept. 1830 wordt mel
ding gemaakt van een „akte van
bekendheid, gepasseerd en be
hoorlijk gehomologeerd ge
rechtelijk bekrachtigd) en gere
gistreerd voor het vredengeregt
van het kanton Texel", waarin
de geboorte der bruiden werd
aangeduid. Doorgaans wordt
een akte van bekendheid alleen
gebezigd voor vondelingen.
Het betrof hier Antje Jacobs,
oud 29 jaar, en Judith Jacobs,
oud 27 jaar, die in 1830 respec
tievelijk met Lucas Schagen,
werkman (later veldwachter) en
met Jacob Schagen, sjouwer
man, beiden woonachtig te Ou-
deschild trouwden.
Wel werd echter al in de akten
vermeld, dat de meisjes op
Texel werden geboren als doch
ters van Jacob Abrams en Mo-
rianne Abrams, die in 1830 bei
den al overleden waren.
Bekend werd ook, dat de vader
Jacob Abrahams op 22 okt.
1804 te Texel overleed en toen
naar Amsterdam werd vervoerd
om op de Joodse begraafplaats
te worden begraven.
Bij haar huwelijk in 1830 had
Antje al 2 kinderen, t.w. Gerrit-
je, geboren 17-1-1829, en Jan,
geboren 18-2-1830. (Wordt later
ook wel Lucas genoemd). Antje
had graag voor de geboorte van
haar tweede kind willen trou
wen, maar dat lukte niet. Zulks
omdat zij niet de voor een hu
welijk vereiste geboorteakte of
kerkelijke attestatie inzake haar
geboorte kon overleggen. De
burgerlijke stand werd pas in
1811 ingevoerd, maar voordien
werden geborenen gebruikelijk
in de kerkelijke doopregisters
ingeschreven. De beide meisjes
konden echter geen verklaring
uit de kerkelijke doopregisters
overleggen, omdat er op Texel
geen Israëlitische gemeente aan
wezig was.
Daarom moest voor hen alsnog
een akte van bekendheid wor
den opgemaakt. Begin 1830
werd een dergelijke akte voor
de Texelse vrederechter opge
maakt. Daartoe verklaarden 4
getuigen, dat de meisjes respec
tievelijk in oktober 1800 en in
oktober 1802 werden geboren,
zijnde de preciese geboortedag
onbekend. Kennelijk was dit
nog niet voldoende, want nader
hand in 1830 werd voor beide
meisjes nog eens een soortgelij
ke akte opgesteld, waarin zelfs
7 getuigen verschenen. Zij ver
klaarden, dat zij de ouders van
de meisjes, gewoond hebbende
op Den Burg, zeer wel hebben
gekend. Als getuigen traden op:
Cornelis Bouwezn Bakker, 49 jr,
assessor toegevoegd be
stuurslid) van de burgemeester,
Simon Kikkert, 72 jr, deurwaar
der bij het vredegeregt;
Reijer Kikkert, 67 jr, deurwaar
der bij de burgemeester;
Anthony Kramer, 77 jr, meester-
kleeremaker;
Christiaan Ponger, 49 jr,
meester-koperslager;
Adrean de Bont, 49 jr, meester -
schoenmaker;
Cornelis Mooijen, 54 jr, meester-
zilversmid.
De beide meisjes waren de
schrijfkunst niet machtig en te
kenden de akten dus niet mee.
Eerst daarna konden de huwelij
ken worden voltrokken. Intus
sen was Antjes 2e kind echter
al geboren.
Aan de namen van de kinderen
wordt later toegevoegd: (Koop
man), welke toevoeging vermoe
delijk ontleend is aan het be
roep van de vader. Immers fei
telijk had de vader geen achter
naam, want de toevoeging
„Abrams" aan zijn voornaam
geeft alleen aan, dat hij een
zoon van Abram was.
Vrij zeker hadden de meisjes op
Texel ook nog een broer t.w. Al-
lexander Jacobs, die in 1830 42
jr. oud was en te Amsterdam
werd geboren. Van hem wordt
vermeld dat hij koopman en Is
raëliet was. In 1840 is hij niet
meer op Texel woonachtig.
De moeder van de meisjes is
waarschijnlijk al kort na de ge-
10
boorte van Judith overleden.
Wie voor de opvoeding van de
kinderen na 1804 zorgde is on
bekend. De beide dames zijn
oud geworden; Antje werd 80
en Judith 76 jaar.
Antje is de overgrootmoeder
van mevr. N. Bruin-Hemelrijk
en van mevr. J. Schagen-Vlas,
beiden nog op Texel in leven en
van mijn vorig jaar overleden
schoonmoeder mevr. J. van der
Sterre-Hemelrijk. Ongetwijfeld
stammen ook de andere nog op
Texel woonachtige Schagens van
één van beiden af. Ik denk dat
de „Moppies" daar hun groot
gevoel voor humor aan te dan
ken hebben.
G. A. Oskam.
Mevr. A. Bakker-de Grave kreeg
een fotokopie toegezonden van
een artikel, opgenomen in de
streekeditie van TVend (Nrdr
New Yersey) van The Observer
d.d. 8 juli j.1.
In het artikel is sprake van een
naar de USA gemigreerde Al-
bert Schagen. Deze werd gebo
ren in 1826. Zijn grootvader
ook een Albert (geboren in
1790) was een broer van de
elders in dit nummer genoemde
Lucas en Jacob Schagen (die
resp. in 1799 en 1800 werden
geboren).
Een vertaling van het toegezon
den artikel volgt hieronder.
86 leden van de Schagen-stam
komen bijeen in Singac.
BLOOMINGDALE. Een reünie
van 86 leden van de Schagens
een Hollandse familie, die is
geëmigreerd naar Paterson aan
het eind van de 19 eeuw en
sindsdien voorspoedig gedijde
werd onlangs gehouden in de
Russische zaal in Singac.
Onder de aanwezigen waren de
secretaris van het dagelijks
bestuur van Trend: Till Dunning
en haar man Neal, wier moeder
wijlen Jenny Dunning-Schagen
was.
Neal Dunnings broer John was
in staat een korte geschiedenis
van de Schagens te leveren, zo
als zij bekend waren op hun
