Jacob Jansz Bremer (1733-1799),
Commandeur ter Walvisvaart
Groenlandvaarder in de IJszee. Gravure A. de Blois naar een tekening van C. Moy. (Aanwezig in de collectie Honig, Museum Zaandijk
Bijdrage, ingezonden door drs. J. T. Bremer, rector RSG Enkhuizen.
Het levensonderhoud, dat doet dit volk verduren
En uitstaan niet alleen 't gevaar van storm en wind
IGemeen aan ieder die zijn kost met varen wint)
Maar ook d'ellende die in 't ijs men kan ontmoeten.
Alsmee hoe dat de vis zijn vangers kan begroeten.
Geen vaart nog handel daar zoo veel bekommernis
En droeve rampspoed staag in te verwachten is.
,,Rijmbeschrijving" 1683.
Jacob Bremer, die in 1757
trouwde met Guurtje Pietersdr.
Boon, een burgemeestersdochter
uit De Waal, was commandeur
(gezagvoerder) op Groenland in
de periode 1766-1786. Over zijn
jeugd is mij niets bekend, maar
het is wel zeker dat hij vóór hij
commandeur werd, jarenlang in
een lagere rang aan boord van
een van de Texelse walvisvaar
ders gevaren zal hebben, want
men voer graag zoveel mogelijk
met eigen volk". Natuurlijk
lukte dat doorgaans maar zeer
ten dele, want het beroep van
walvisvaarder was hard en ge
vaarlijk. Het overgrote deel van
de bemanning bestond dan ook
uit buitenlanders, vooral af
komstig van de Noordfriese
waddeneilanden en uit Oost-
Friesland, Oldenburg, en het ge
bied rondom Bremen.
Monsterrol 1786
Zo voer Jacob Bremer op zijn
laatste reis als commandeur in
1786 met 42 koppen waaronder
12 Texelaars: de stuurman Jan
Duynker, de harponiers Claas
de Zeeuw en Hendrik Bakker,
de matrozen Jacob Cornelisz
Groot, Jan Bakker, Claas Bak
ker, Jacob van der Schuijt, Pie-
ter Wagenaar en Van Dirksz, de
koksmaat Harmen Wagenaar en
de kajuitwachters (scheepsjon
gens) Sipke Jacobsz Kuijper en
de zeventienjarige zoon van de
commandeur Pieter Bremer.
Verder kwam alleen de schie
man Cornelis Breet uit de
Noordkop nl. van ,,De Sluijs",
d.i. Oudesluis in de Zijpe.
Meestal begin je als kajuitwach
ter en als je 't goed deed
kreeg je steeds meer verant
woordelijk werk. 'Waarschijnlijk
was Jacob al stuurman toen hij
trouwde, want een burge
meestersdochter trouwde je niet
zo maar.
Oud bedrijf
De walvisvaart is een oud be
drijf, dat reeds in de 11e eeuw
door de Basken werd uitgeoe
fend. Vooral de Hollanders (en
in mindere mate de Engelsen en
Duitsers) ontplooiden in de 17e
eeuw een dermate grote activi
teit, dat er tenslotte sprake was
van overbevissing. Het gevolg
2
