11
De fabriek bleef funktioneren tot 1930. Toen waren verschillende
boeren intussen overgegaan naar "De Eendracht", waarna tot ver
koop van de fabriek aan "De Eendracht" werd besloten.
In Den Burg wordt in 1910 een nieuwe fabriek gesticht; het speci
aal hiervoor door de firma Van Wessem gebouwde pand "De Boksberg".
Secretaris van het bedrijf was Jac. Kikkert Nzn. De toelevering van
melk bleef problemen geven. Eoen men zich in 1912 in de landbouw
organisaties al beraadde over de oprichting van een coöperatieve
zuivelfabriek, leidde dit ertoe, dat de stoomzuivelfabriek adver
teerde dat de kaasfabriek voortaan coöperatief zou werken.
Niettemin bleef succes uit. Volgens Nobel werd de fabriek al in
1913 gesloten en het pand daarna tot woonhuis verbouwd.
In Eierland werd in 1910 de stoomzuivelfabriek "De Samenwerking"
gesticht. De stichting was het gevolg van een voorlichtingsavond
welke de toenmalige zuivelconsulent voor Noordholland voor de
afdeling Eierland van de Holl. Mij. van Landbouw hield. Nog in het
zelfde jaar werd de bouw van een nieuwe fabriek aanbesteed. Voor
zitter was J. Roeper, secretaris D.G. Dros. Aanvankelijk funktio-
neerde de heer Dissel als kaasmaker.
In 1912 hield meester Klimp een inleiding voor de leden van de
fabriek over het onderwerp "betaling van de melk naar het vet
gehalte". Nog dezelfde avond werd tot overname van dit systeem
besloten. Tegenwoordig heeft men voor soortgelijke beslissingen
wel wat langere tijd nodig. In de eerste wereldoorlog liep de
melkaanvoer drastisch terug omdat veel boeren hun land scheurden.
Het gevolg was dat het bedrijf gesloten moest worden. Na 1918 werd
de fabriek verkocht aan een groepje Eierlandse boeren, die poogden
het bedrijf opnieuw op gang te brengen. Dit lukte evenwel onvol
doende, zodat de N.V. uiteindelijk moest worden opgeheven. De aan
deelhouders hebben er toen nogal wat geld bij ingeschoten. Volgens
Nobel werd de fabriek in 1931 opgeheven. Het pand werd in 1948
door de firma Dros gekocht en is nu garagebedrijf.
In Den Hoorn werd in 1914- "De Onderneming" opgericht, ook hier in
NV-vorm. Hier ontwikkelde zich tegelijkertijd ook de fokkerij; zo
ontstond in Den Hoorn de eerste stierenvereniging.
De melkaanvoer beliep in de top zo'n 1 miljoen KG melk per jaar.
In 1937 kwam een voorstel in stemming om te fuseren met "De Een
dracht"; 25 personen stemden tegen, 19 voor en 2 blanco. In dat
jaar werden ook 42000 liters schapenmelk verwerkt.
Als gevolg van de verplichte standarisatie werd het bedrijf in de
tweede wereldoorlog stilgelegd en moest de melk toen in "De Een
dracht" worden verwerkt, hetgeen uiteraard nogal wat protesten
opriep. Niettemin werd in 1946 definitief tot een likwidatie
besloten.
De Coöperatieve Zuivelfabriek "De Eendracht" kwam 1 april 1930 in
bedrijf. De fabriek verwerkte ook schapenmelk. In 1936 137iOOO KG,
in 1937 125.000 KG. De fabriek werd sindsdien ettelijke malen ver
bouwd en uitgebreid; ondermeer in 1964, toen de fabriek geschikt
gemaakt werd om 20 miljoen KG melk te kunnen verwerken. Het bedrijf
bood toen werkgelegenheid aan 48 mensen.
In 1980 waren er op Texel 5850 melkkoeien en waren de 145 melk-
leveranciers goed voor de aflevering van 30 miljoen KG melk.
