6 OVER DE EILANDEN TEXEL EN VLIELANDT NABIJ AMERIKA In de Hudson-baai nabij New York liggen enkele eilanden, die indertijd door Nederlandse zeevaarders als "Texel" en "Vlielandt" werden aangeduid. De vroegste aanduiding vond ik op een kaart betreffende "Nieuw- Nederland en omgeving" van Adriaen de 31ock uit 1614, aanwezig in Het Algemeen Rijksarchief in Den Haag, welke op perkament werd getekend en gekleurd. De kaart is ook afgedrukt in het boekwerk "Getal en geschrift". Eén der eilanden is met "Texel" aangeduid; het andere eiland heeft geen naam. Tussen Texel en het noordelijk gelegen vasteland vinden we de "Zuyder Zee". De volgende vermelding komt voor op een kaart van "Nieuw-Nederland en omgeving" van Janssoniusuitgegeven te Amsterdam in 16^+"7Het ene eiland wordt nu aangeduid als "Texel of Elizabets Eylandt", het andere als "Vlielandt of Natocke" (het huidige Nantucket). Een kopie van de kaart is opgenomen op de voor- en achterflap van het boek van Henri van der Zee, getiteld "Het edelste gewest; de geschiedenis van Nieuw-Nederland 1609-1674". Het is ongetwijfeld deze kaart welke door Ludo Westrus, leraar Engels en geschiedenis te Sdam, werd gekopieerd in de bibliotheek van de Universiteit van de Staat New York te Potsdam, toen hij daar als een Fullbright-student verbleef. Ik trof deze kopie (die in feite maar een gedeelte van een grotere kaart betreft) deze zomer aan in het Trompshuis op Vlieland. Het leek mij voor de Texelaars interessant genoeg deze kopie in dit blad op te nemen. Een soortgelijke vermelding van de eilanden komt voor op een derde kaart uit ongeveer 1673, welke als onderschrift heeft "Nieuw-Amsterdara, onlangs Nieuw Jorck genaemt en nu hernomen bij de Nederlanders op den 23 augustus 1673". Ter herinnering: in de zomer van 1664 werd de Nederlandse volksplanting aan de Hudson met 25.000 inwoners door Pieter Stuyvesant aan de Engelsen overgedragen. Sindsdien heette het New York. In 1673 werd het kortstondig door de Nederlandse vloot heroverd. Het Amerikaanse Texel heet nu "Martha's Vineyard" met plaatsen "Vineyard Haven", Edgartown en Oak Bluffs (tegenover New Bedford op het vasteland. Vlielandt heet nu Nantucket Island met de plaats Nantucket Siasconsel. Het heeft een verbinding met Woods Hole op het vasteland, tegenover Vineyards Haven. Ik beoog nog na te gaan of men zich op Martha's Vineyard bewust is van het feit dat het eiland ooit gedurende bijna 60 jaar als Texel werd aangeduid. G.A. Oskam

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Uitgave Historische Vereniging Texel | 1986 | | pagina 8