5
BERICHT UIT OOSTEREND
Van Hans Barnard te Oosterend kregen we een uitgebreide set materiaal
over het denkbeeldige imperium Keiolonië toegezonden. Omdat het mate
riaal niet te maken heeft met de historie van Texel, ligt het voor
belangstellenden ter inzage bij de redaktie.
Hans voegde bij een historisch verhaal over "Martha's Vineyard", zich
er waarschijnlijk niet van bewust, dat dit eiland in de 17e eeuw
gedurende meer dan zestig jaar op verschillende kaarten als "Tessel"
werd aangeduid. Het betreffende stuk wordt hieronder opgenomen.
Martha's Vineyard
Het net niet meer levende bewijs dat
een gebarentaal een gewone, complete
menselijke taal is waar alles in gezegd
kan worden levert wel het eilandje
Martha's Vineyard. Op Martha's Vine
yard, dat voor de Amerikaanse oost
kust, iets onder Boston ligt, vestigde
zich in de zestiende eeuw een groepje
kolonisten uit Kent. De geschiedenis
heeft overgeleverd dat zich onder hen
in ieder geval één dove man bevond.
Uit het verdere verloop van het ver
haal is op te maken dat hij een vorm
van erfelijke aangeboren doofheid had.
Erfelijke doofheid is een recessieve ei
genschap. maar de al uit Kent date
rende geslotenheid van de gemeen
schap, die nu bovendien op een eiland
woonde, zorgde voor zoveel inteelt dat
binnen een paar generaties iedereen op
zijn minst enkele dove familieleden
had of zelf doof was. Dat is tot in de
loop van deze eeuw zo gebleven.
Gehandicapt ben je alleen als je te erg
afwijkt van je omgeving. Als een op
de tien mensen in je omgeving doof is
Kdat percentage kwam voor!) dan ben
je geen uitzondering meer te noemen.
Op Martha's Vincyard was doof-zijn
hooguit lastig, maar nooit een reden
om buitengesloten te worden van wel
ke vorm van het sociale leven dan ook.
Op Martha's Vineyard sprak namelijk
iedereen gebarentaal en niemand vond
daar iets bijzonders van. Men wist ook
niet beter of doofheid kwam overal
even vaak voor als ze zelf in hun om
geving gewend waren. Sommige ei
landbewoners kunnen nog vertellen
hoe verbaasd ze waren nergens iemand
gebarentaal te zien gebruiken toen ze
voor het eerst in Boston of ergens an
ders buiten het eiland kwamen.
De verhalen van mensen die die tijd
nog hebben meegemaakt, gecombi
neerd met de verhalen die zij zich van
hun ouders herinneren schetsen een
gewoon mini-maatschappijtje van vis
sers en boeren met als enig bijzonder
aspect dat alle horende inwoners twee
talig waren. Gebarentaal leerden ze er
als kind vanzelf bij, tussen de bedrij
ven door, van familie en vriendjes en
vriendinnetjes. Je zou de doven van nu
bijna toewensen dat er veel meer men
sen met hoorproblemen op de wereld
kwamen.
Overigens heeft het kennen van geba
rentaal ook voor horenden onderling
onbetwistbare voordelen: heel verma
kelijk zijn de verhalen van eilandbe
woners over spieken in de klas en pra
ten in de kerk. De bemanning van een
vissersboot die zich buiten gehoorsaf-
stand van een andere boot bevond kon
toch gegevens over de vangst en het
weer uitwisselen. Buurvrouwen die ver
van elkaar weg woonden gaven tussen
de afwas en het strijken snel even de
laatste roddels door. Ze luidden dan
eerst een bel om de aandacht te trek
ken, waarna met behulp van gebaren
taal en een kijker het gesprek gevoerd
kon worden. En als er ergens een da
me binnenkwam waar een stel heren
bezig waren aan een onbetamelijk ver
haal, dan keerde men haar de rug toe
en maakte het verhaal af in gebaren
taal.
Een voor doven paradijselijke wereld
als op Martha's Vineyard zal er wel
niet gauw van komen, maar een verbe
tering van hun opleiding en hun rech
ten is vaak wel mogelijk en bijna over
al nodig.
De Engelse auteur Anthony Lawtaan te Newbury
a beoogt in 19^7 een roman te voltooien, welke
de Georgische opstand op Texel als achter-
grond gebeuren heeft.
Betrokkene oriënteerde zich reeds op Texel.
Deze oorlogsvlieger publiceerde eerder 2
oorlogsromans over Holland, die ook in het
Nederlands zjjn vertaald, te weten "De vesting
in de duinen", spelend op Walcheren en "De
honden van de lente", handelend in de mei-
- dagen 19^0 in Rotterdam. v
De boeken hebben ook sukses in Amerika en
Canada en zjjn ook in andere landen vertaald.