28
DE VERGULDE KIKKERT
Op 29 november j.1. werd het bioscoop-theater
"De Vergulde Kikkert" door de huidige exploi
tant Rob Valkenburg heropend, na beter voor
wisselend gebruik geschikt gemaakt te zijn.
De oneigenlijke naam "City-theater" is daar
mee gelukkig verdwenen.
Het is een perceel met een bijzonder rijke
geschiedenis. Het was vele decennia lang
in gebruik als logement en/of café. Het werd
ook wel als "Café De Kikkert" aangeduid.
Wanneer het pand precies is gesticht heb ik
niet kunnen achterhalen. Bekend is dat
Albert Kikkert, die in 1682 castelein in
't Eierlandse Huys werd, in 1694 in De
Vergulde Kikkert woonde. Hij overleed in
1697.
Na hem werd Abraham Kikkert -geboren 1684
en overleden 1737- er herbergier. Zijn
familie exploiteerde het gebouw ook als
logement.
Nanning Kikkert -geboren 1735 en overleden
1791- herbergier te Oosterend, werd later
ook eigenaar van De Vergulde Kikkert. Zijn
zoon, Dirk Nanningsz -geboren 1772 en
overleden 1834- was naast diaken en vei
linghouder ook logementhouder in De Vergulde Kikkert. De gevelsteen op het
pand herinnert aan de langdurige exploitatie door het geslacht Kikkert.
Bekend is dat.het pand later werd geëxploiteerd door een Jacob Aket, die
ook stalhouder was. De uitspanning behoorde toen met De Lindeboom tot de
voornaamste herbergen van Den Burg.
In de vóór-Franse tijd was het een centrum van de patriotten onder aanvoering
van de gemeentesecretaris Jacob van Steenbergen. Dit leidde in 1786 tot
heftige taferelen toen een menigte van 400 Oosterendere en Oudeschilders
optrok naar De Vergulde Kikkert om het vertrek van de patriot Buyskes te
eisen.
In 1811 behoorde de herberg tot 1 van de 4 op Texel toegelaten biljart
gelegenheden.
Van 22-30 maart 1846 hield de Sociteit van Eigendom Eyerland er een grote
verkoping, terwijl er van 1877-1879 publieke verkopingen van gronden in de
pas-ingepolderde polder Het Noorden plaat6 vonden. Het Texelse Fanfare gaf
er zijn eerste uitvoering op 23 maart 1892.
Ook tijdens de kermissen speelde De Vergulde Kikkert een rol; er traden
diverse toneelgezelschappen en variété's op. Ook de verjaardag van de
Koning werd er in de vorige eeuw nog al eens gevierd.
Aan de zaal was ook een overdekte kolfbaan verbonden, die echter in 1865
buiten gebruik kwam. In 1912 - toen de sportvereniging "Texel" werd opge
richt - en er in de nabijheid een sportveld en een tennisbaan werden
gerealiseerd, werd een deel van de oude kolfbaan als kleedgelegenheid
gebruikt. In 1912 werd in De Vergulde Kikkert nog eens een driedaagse
fancy-fair georganiseerd t.b.v. de Texelse hulporganisatie "Texels Belang".
Rond de eerste wereldoorlog kwam het perceel als café buiten gebruik. Het
pand verwaarloosde meer en meer en was laatstelijk als opslagplaats en
garage in gebruik. In het begin van de zestiger jaren kocht de gemeente
het pand. Voorafgaand aan de restauratie werden er nog enkele tentoon
stellingen ingericht, waaronder een "walvis-tentoonstelling", waar wijlen
Gerrit de Haan bijzonder veel energie in stak.