ZIEKENFONDS
BEROEP
BODE, EEN
VERDWENEN
Gerard Tesselaar
24
In de afgelopen vijftig jaar zijn er verschillende
beroepen verdwenen. Eén ervan is dat van de
ziekenfondsbode. Wekelijks of maandelijks kwam
hij langs om de premie van de ziekteverzekering
op te halen en het bedrag werd dan afgedragen aan
een verzekeringsmaatschappij. M’n vader Niek
Tesselaar was naast ziekenfondsbode ook tuinder
met driekwart bunder land. Hiervan had hij extra
inkomsten.
Goed beschouwd hadden de oude ambachtsgilden in
de middeleeuwen al een soort verzekering. Met een
ziekenkas, ook wel gildenbussen genoemd, konden
de gilden hun leden financieel opvangen bij ziekte
of ongelukken, die overal in de bouw voorkwamen
wegens de gammele steigers van die tijd.
De eerste echte ziekenfondsen ontstonden rond 1780
toen verzekeringsmaatschappijen voor mensen met
een laag inkomen aantrekkelijke verzekeringen aan
boden. Een verzekering voor ziekenhuisopname kwam
pas veel later. Rond 1940 was grofweg tweederde deel
van de Nederlandse bevolking in meer of mindere
mate verzekerd tegen medische kosten.
Tijdens de bezetting werd een zorgverzekering voor
alle Nederlanders verplicht. Vanuit Duitsland werd
toen het Duitse Krankenkasse ook in Nederland in
gevoerd. Vanaf dat moment werd iedere werknemer
onder een bepaald inkomen verplicht lid van dat zie
kenfonds. Na de bezetting besloot men het ingevoerde
systeem van verplichte zorgverzekering te handhaven.
Bovendien werd de dekking van de basisverzekering
aanzienlijk uitgebreid.
Verplichte of vrijwillige verzekering
De ziekenfondsbijdrage werd voor een groot deel
van het loon ingehouden. Het andere, een veel kleiner
deel, werd bijgedragen door de werknemer. Er was
geen verplichte verzekering voor zelfstandigen. Zij
konden zich vrijwillig verzekeren of bij het algemeen
Van vader op zoon
Mijn grootouders Tesselaar verhuisden in 1913 van
Kalverdijk naar Zijdewind. Hun boerderijtje stond
vlakbij de koeienkerk met aan de ene kant het café
Landmans Welvaren en aan de andere kant het kruide-
nierswinkeltje van Van Buren. Opa Kees Tesselaar had
een tuinderijtje en was agent van De Goudse ofwel de
N.V. Goudsche Maatschappij van Ziekenhuiskosten en
ongevallenverzekering (M.VZ.). Voor deze maatschappij
haalde hij de premies op. Opoe Trien Koemeester over
leed in 1939 en opa Kees Tesselaar in 1973. Hij bereikte
de respectabele leeftijd van 102 jaar.
ziekenfonds of bij een particuliere ziektekostenverzeke
raar. Veel kleine verzekeraars fuseerden toen tot grote
verzekeringsmaatschappijen, wat het aantal verzekerings
ondernemingen in Nederland terugbracht van ruim 200
tot enkele tientallen. Deze situatie heeft standgehouden
tot 1974, toen het algemeen ziekenfonds werd opgehe
ven en er een geheel nieuw stelsel werd ingevoerd. Het
beroep ziekenfondsbode verdween, omdat alle betalingen
via bank of giro werden voldaan en informatie schrifte
lijk of telefonisch werd geregeld.
Toen mijn ouders, Niek Tesselaar en Marie Groen, in 1937
trouwden, nam mijn vader het baantje bij De Goudse van
opa over. Hij was dat jaar begonnen als zelfstandig tuin
der. De woning waar mijn ouders na hun huwelijk introk
ken, was een tuindershuis met een flinke zgn. bonenzol
der. Het adres was toen: Slootgaardweg 209, Gemeente
Oude Niedorp, post Dirkshorn. Hij huurde het huis met
een halve hectare grond van het bestuur van het Rooms
Katholiek Jongensweeshuis uit Amsterdam. Een kwart
hectare land lag naast het erf en het andere kwart bestond
uit drie akkertjes achter het land van buurman Bleeker.
Dit was zogenaamd los land, dat alleen met een bootje te
bereiken was. Daarnaast huurde pa nog een kwart hectare
land in de Schagerwaard en één hectare in de Leienpol-
Opa Kees Tesselaar op de
Zijdewinder kermis in 1961.
