TUBERCULOSE TREFT
DE FAMILIE GROEN
Piet Kleverlaan
Bets-Komen-Groen.
André Groen.
5
De besmettelijke longziekte tuberculose werd vroeger witte
pest of vliegende tering én later ook wel tbc of tb genoemd.
Tot het midden van de jaren ’50 van de vorige eeuw bestond de
behandeling uit kuren in een sanatorium en op het platteland
soms in een draaibaar tentje. Ook in Waarland zijn gevallen
van tbc bekend. Twee jaar na de oorlog werden vier kinderen
in het gezin Groen-Molenaar door deze ziekte getroffen.
Bij de nonnen
De Augustinessen van Barmhartigheid
uit Delft hebben in Alkmaar een belang
rijke rol gespeeld bij de r.-k. ziekenhui
zen. Eind 19e eeuw gaf de overste van
deze orde de opdracht tot het bouwen
van het Sint Elisabethgesticht, een zie
kenhuis met 24 bedden. Na dertig jaar
bleek dit gebouw te klein en in 1927
werd het nieuwe Sint Elisabeth Zieken
huis aan de Van Everdingenstraat ge
opend met een capaciteit van 200 bed
den. De verpleging bleef in handen van
de zusters Augustinessen. Eén van die
zusters was Mietje Moras, haar kloos
ternaam was: Longina. Zij kwam uit
Herinneringen
Het is bijna zeventig jaar geleden. Toch
weten dochter Bets en zoon André zich
nog tamelijk veel te herinneren. Alle
twee vertellen ze hun verhaal met per
soonlijke indrukken en ervaringen.
Bets herinnert zich: Ik was zeven jaar.
We gingen met z’n allen naar de Sche-
deldoekshaven in Alkmaar. Daar was
het gebouw waar we doorgelicht wer
den. We waren zeker met twintig per
sonen: vader, moeder, alle kinderen en
ook de aanhang. Eén voor één kwamen
we aan de beurt. Degenen bij wie op de
longfoto vlekjes te zien waren, moesten
apart gaan zitten. Toen we allemaal
doorgelicht waren, kwam het uit dat
André, Cees en ik ook tbc hadden. Of
ik me echt ziek voelde, dat weet ik niet
meer. Wel dacht ik: Waarom heeft m’n
zus Ria die ziekte niet? Ze was in die
tijd altijd heel mager. Hebben we tbc
gekregen door het drinken van melk van
koeien, die deze ziekte hadden? Of was
het besmetting door een ander? Dit is
ons nooit verteld. André was toen zes
en Cees vijf jaar. We moesten eerst thuis
een poosje kuren. Op 2 maart 1948
werd ik acht. Dit mocht ik thuis nog
vieren. Daarna moest ik naar het zie
kenhuis in Alkmaar. Ik herinner me
niet dat ik toen gehuild heb.
ajaar 1947. In het sluishuis
bij de Waarlandsmolen woont
de familie Groen. Vader Siemen is
vrachtschipper en brengt voor veel
tuinders uit Waarland hun produc
ten naar de veiling De Noorder-
markt-bond in Noord-Scharwoude.
De Waarlandspolder is nog niet
verkaveld en de sluis is nog volop
in gebruik. Deze wordt bediend
door z’n vrouw of door één van de
oudste kinderen. Het is een groot
gezin met zeventien kinderen op
dat moment. Siemen Groen is ge
huwd met Marie Molenaar, zijn
tweede vrouw. Met zijn eerste vrouw,
Neeltje Schrama, had hij al zeven kinde
ren waarvan er twee op jonge leeftijd
zijn overleden. Nel, de oudste dochter,
is al getrouwd en vier anderen werken
buitenshuis.
In 2016 vertelt André: Regelmatig kwa
men m’n zus Nel en haar man Jan Bruin
op zondag bij ons thuis op bezoek.
M’n jongste broertje Paul vond het
prachtig wanneer Jan hem beet
pakte en hem een stukje omhoog
gooide. Hij schaterde het dan uit.
Maar na verloop van enige tijd
werd dat schateren steeds minder.
Zou hij iets onder z’n leden heb
ben? Hij kreeg koorts en dokter
Groenhart werd erbij geroepen.
Paul moest naar het Sint Elisabeth
Ziekenhuis in Alkmaar. Daar con
stateerde de longarts dat hij tbc
had. Hij was toen ongeveer één
jaar oud.
