BRAND(WEER) IN WAARLAND (I)
ffl
Adriaan Klaver
23
Een brand maakt vaak grote indruk op mensen en hun omgeving.
Wat bij menige Waarlander nog vers in het geheugen ligt, is de
brand van de bowling aan de Kerkstraat. Niet alleen werd het
levenswerk van Kees Ruiter en Marja Balk verwoest, maar ook
eindigde het plezier van de vele bezoekers die daar regelmatig een
balletje kwamen gooien. Aan de hand van verschillende branden
in Waarland leest u hier over ruim 125 jaar brandweer. In deze
periode is veel gebeurd en veranderd. Het is nu moeilijk voor te
stellen dat in Waarland jarenlang een brandspuitje stond dat met
de hand werd bediend. Wanneer de brand te groot was, moest de
brandweer van Dirkshorn komen.
Adriaan Klaver, 25 jaar
verbonden geweest aan de
brandweer Harenkarspel.
Hij was o.a. bevelvoerder
en postcommandant.
Het oude gemeentehuis van
Harenkarspel in Dirkshorn.
Op de foto van rond 1950
staat achter het gemeente
huis de secretarie.
Daarvoor het spuithuisje.
In Harenkarspel
Het eerste gemeente
huis van Harenkarspel
stond in Kerkbuurt
en in 1868 werd een
nieuw gebouwd in
Dirkshorn. Hoe lang
de brandweer in
Harenkarspel al be
staat is niet bekend.
Op 23 november 1823
heeft het provinciaal
bestuur namens
koning Willem I elke
gemeente opgedragen
een brandspuit en
andere middelen aan te schaffen. Of
onze gemeente direct hier toe is over
gegaan valt te betwijfelen. Veel gemeen
ten in de provincie werden jaren nadien
door den Heer Staatsraad Gouverneur
(Commissaris van de Koning) aange
schreven om den brandspuit onverwijld
aan te schaffen.
Het was gebruikelijk dat een militair
dienstplichtige die dienstplicht weigerde
of onmisbaar was als kostwinner of
uitgeloot werd, automatisch ingedeeld
werd bij de brandweer. Veelal kwam dat
neer op ondernemers die een eigen zaak
hadden en in de buurt van het spuithuisje
werkten.
Pas in 1881 wordt bij de brand van een
bakkerij in Dirkshorn voor het eerst be
schreven dat de gemeente brandspuiten
had gebruikt. In een weinig tijd stond huis
en schuur in lichtelaaie vlam die spoedig
op de daarnaast gelegen boerderij over
sloeg. De beide spuiten der gemeente op
voortreffelijke wijze bijgestaan door die
van Oudcarspel en St. Maarten hebben
gelukkig den brand tot de perceelen zien
te beperken. In de bakkerij verbrandde al
les, waaronder twee koeien. In het andere
perceel werd bijna alles gered, aldus de
Schager Courant van 22 december 1881.
Bij het bovenstaande bericht kan men
zich afvragen hoe het alarmbericht Oud-
karspel en Sint Maarten bereikt heeft.
Telefoon was er niet en een koerier zou
via de slecht begaanbare wegen te lange
ond het jaar 1673 had de kunst
schilder Jan van der Heyden, die
al menige uitvinding op zijn naam
had staan, de eerste brandspuit op de
markt gebracht. Wat minder bekend
is dat hij ook het initiatief nam tot
het oprichten van een brandweer
organisatie en het toebehoren om
schreef. Zeer vooruitstrevend dus.
Vóór de intrede van de brandspuit
maakte men gebruik van leren em
mers waarmee men met een door-
geefsysteem de brand probeerde te
blussen. Met brandhaken werden
muren omgehaald en riet afgehaald
om het lopende vuur te stoppen.
Ook werd wel gebruik gemaakt
van brandzeilen die nat gehouden moes
ten worden.
