HERMAN STAM, EEN GEDREVEN
GEZELSCHAPSMENS (II)
Siem Bakker Nzn.
14
Ingescheept op een vrachtboot, vertrokken Herman Stam en
Toos Klooster op 18 december 1968 naar Suriname. Het werden
zes tropenjaren, maar ook beleefden ze daar hun mooiste tijd.
In 1974 keerden ze met hun drie kinderen terug in Nederland.
Ze vestigden zich in Roosendaal, een keuze die mede bepaald
werd door de aanwezigheid hier van de Zusters van Liefde, de
zelfde onderwijs-orde als die in Paramaribo. Zijn laatste levens
jaren bracht Herman door in Waarland.
Herman Stam en Toos
Klooster als bruidspaar
op 18 december 1968.
Archief To Stam-Klaver.
bedienden Nickerie en drie kleine staties
in het binnenland. Ze zijn al een keer
rondgeleid bij deze staties, kleine kerk
jes, waar zo’n veertig mensen in kunnen.
Het missiewerk is nogal moeizaam. Het
aantal katholieken, dat geregeld de kerk
bezoekt, zal niet hoger zijn dan 20
Het aantal onwettige kinderen is hier
zeer hoog. De pastoor die hier al tien
jaar werkt, is toch optimistisch. De men
sen moeten langzaam naar christelijke
normen toegroeien, zegt hij.
De brief geeft de indruk dat ze in een
chaotisch land zijn beland. Op de wegen
zien ze de gekste tegenstellingen: er rijden
ezel- en karbouw-sneldiensten naast
auto ’s als vliegdekschepen, maar beider
chauffeurs zitten op blote voeten. Overal
zwerven groepen honden, een echte
plaag. De huizen zijn allemaal van hout
en staan op palen. Ze vinden dat er ook
wel leuke huizen tussen staan. Het groot
ste aantal is niet onbewoonbaar ver
klaard, maar onverklaarbaar bewoond.
Aan de krotten kun je de armoe van vele
gezinnen aflezen. In de winkels ligt alles
door elkaar, jams bij handdoeken, zeep
bij koekjes, ’t lijkt of er een cycloon in
zo’n winkel huisgehouden heeft. Als ze
voor fruit en groente naar de markt gaan,
hebben ze het gevoel enorm afgezet te
worden. Behalve brood en rijst, is alle
voedsel peperduur. De melkboer deugt
niet, want van de 20 liter die de twee
koeien in Nickerie produceren, weet hij
er veertig te maken. Het wonder van
Kana is er zowat niets bij. Alleen die
wijn smaakte niet zo waterig, naar de
loftuitingen te horen.
Aan het werk
Behalve indrukken van de omgeving
en het alledaagse leven komen in deze
eerste brief ook onderwerpen ter sprake
die geregeld zullen terugkomen zoals
het onderwijs, pastorale zorg, muziek
beoefening door de jeugd en niet te
vergeten de huisvesting, want het gezin
zal gaan groeien. Hoewel er over de
et contact met de fami
lie werd onderhouden
in gestencilde brieven, twee
a drie per jaar, die aan fami
lieleden van beide kanten
werden toegestuurd. Anders
om ontvingen ze veel post
van hun familie en vrienden
in Nederland.
Uit veertien brieven die door
familie zijn teruggegeven
aan Manon Stam, de dochter
van Herman, rijst een leven
dig beeld op van het leven
dat het echtpaar in Suriname
heeft geleid.
Eerste indrukken
Van februari 1969 is hun
eerste brief. Na een reis van
ongeveer twee weken arri
veerden ze in Paramaribo,
waar ze drie dagen hebben rondgeneusd
totdat ze met een vliegtuig van de S.L.M.
vanaf het vliegveldje Zorg en Hoop naar
Nieuw Nickerie zijn gevlogen, een af
stand van ongeveer 250 km. Er zal een
wegverbinding komen. Die is er al ge
deeltelijk, maar door de vele kustmoeras
sen is de aanleg ervan zeer moeilijk.
Jammer genoeg zat de lucht potdicht.
Alleen vlakbij Nickerie konden we iets
zien: swampen (moerassen), modder-
stranden, een verzameling huisjes
(Nickerie) en een stuk bos.
Het beloofde huis was nog niet klaar,
maar de paters daar zorgden voor een
kamer in hun pastorie. De drie paters
