ROND WAARLANDSMOLEN (III)
"H
LI
F- MB Ita
Piet Kleverlaan
10
PV molen in t Zand.
Links: De vijzel heeft 24
schoepen van 31 cm. breed
en een diameter van 5 m.
Rechts: Het onderwiel
wordt aangedreven door
een rondsel.
Kadastraal kaartje rond
1830. E 328 huis en erf.
E 329polderwater en
molentogt. E 330 molen
en erf. E 331 rietland.
De Waarlandsmolen wordt weleens een
watermolen genoemd. Een niet juist
woordgebruik, want een watermolen haalt
energie uit vallend of stromend water
en de Waarlandsmolen haalt energie uit
wind. Toch is deze vergissing wel te ver
klaren. De Waarlandsmolen is een polder-
Het polderhuijs
Wie waren de molenaars en waar woon
den ze met hun gezin? Vaste molenaars
waren er in de beginjaren vaak niet. Men
kon zich inschrijven om een molen te be
malen. Degene, die de laagste vergoeding
vroeg, kreeg de aanstelling. Dat kon jaar
lijks veranderen. Voor de molenaar was
er in de molen een klein kamertje, waarin
hij kon verblijven, tijdens het draaien.
Wanneer een molenaar een vaste aanstel
ling kreeg, dan was er voor hem en zijn
gezin wel een woning in de nabijheid van
de molen.
De meeste polderbesturen hadden aan
vankelijk geen notulenboek. In Noord-
Holland veranderde dat in 1851. Het pro
vinciebestuur stelde toen een reglement
en een financieel verslag voor elke polder
verplicht. De Waarlandspolder had al
vanaf 1818 een notulenboek, al waren de
notulen heel summier. Op 5 januari 1818:
Ergo rendant crediet 128 guldens, 9 stui
vers en 14 penningen volgens rekeningen
en uitgaaf. Aldus gedaan, gesloten en
gerekend in het Polderhuijs van de
Waarlandspolder. Met het Polderhuijs
wordt bedoeld de woning van de mole
naar. Op de kadasterkaart van 1832 is te
zien dat naast de achtkante poldermolen
op nummer E 328 een huis is ingetekend.
molen, die vanaf de verkaveling van rond
1950 op het droge staat. Daarvoor maalde
hij het water vanuit de polder naar de
ringsloot. Vandaar het misverstand tussen
een water- en een poldermolen.
Op 11 mei 1853 was er een vergadering van het bestuur van
de Waarlandspolder. Door de penningmeester werd verslag
gedaan van de inkomsten en uitgaven van het afgelopen jaar.
Dat zag er goed uit want het jaar 1852 werd afgesloten met een
positief saldo van f 709,03%. Met dat bedrag kon een behoorlijk
deel van de kosten voor een vijzel én een woning in de molen
worden gefinancierd. In dit artikel leest u over deze ingrijpende
veranderingen en ook over het polderhuijs, waarin de molenaar
met zijn gezin tot de vervijzeling woonde.
e laatste zeven
tig jaar is met
succes onderzoek
gedaan naar de ou
derdom en de bouw
van molens. Ook
bij de poldermolen
in Waarland. Bij de
laatste ingrijpende
restauratie tussen
2012 en 2104 is er
een dendrochro-
nologisch ofjaar-
ringenonderzoek gedaan. Toen is vast
komen te staan dat deze rond 1530 ge
bouwde molen de oudste nog bestaande
binnenkruier van Nederland is.
