Hein Houtman (1873-1958).
Jan Houtman 1904-1975).
16
Pruimtabak en kwispeldoor
Siem, geboren in 1942, woont
in zijn ouderlijk huis aan de
Slootgaardweg 34. Hij vertelt:
M’n opoe Grietje van Schagen
heb ik niet gekend. Ze overleed
op 42-jarige leeftijd in 1919.
Het gezin telde toen vijf kinde
ren, waarvan ome Jan de oud
ste en m’n vader Jaap de twee
de was. Er kwamen verschil
lende huishoudsters bij m’n opa
Hein, waarvan eindjaren dertig
als laatste Kneel van Kampen.
In 1941 trouwde ome Jan met haar en
ze bleven wonen in het ouderlijk huis bij
opa. Jan zette het gemengd bedrijf voort.
Hij had een stuk of twaalf koeien, wat
jongvee en verder verbouwde hij kool,
graan en bieten.
Samen met m’n broer Henk, die een jaar
ouder was, mochten we soms een paar
dagen logeren. We sliepen dan in de bed
stee in de kamer. We hielpen ome Jan
met het vee, we mochten varen met een
schuit in de ringsloot. En ik viste daar
graag. Opa zat de hele dag in z’n stoel
en zei niet veel, pruimde en spuwde met
enige regelmaat z’n pruimtabak in de
kwispeldoor.
Verder weet Siem nog: M’n vader Jaap
had land in de Koetenburg. Hij ging op
de fiets vanaf de Slootgaardweg naar de
boerderij van m’n opa en voer met de
schuit over. Vader had nooit een horloge
bij zich, maar hij moest wel om twaalf
uur thuis zijn voor de warme prak. Opa
zette om kwart voor twaalf een kloet met
een lint daaraan vastgebonden aan de
kant van de ringsloot en dan wist vader
hoe laat het was om naar huis te gaan.
In februari 1958 overleed m’n opa Hein.
Op de dag van z’n begrafenis zou hij
85 jaar geworden zijn. Het vroor en het
pad vanaf de weg naar de boerderij was
voor een auto slecht te berijden. De kist
werd daarom over het ijs naar de weg
gebracht en vandaar met de auto naar
de kerk in Waarland. De oudste drie kin
deren van ons gezin, Henk, ik en Jan zijn
met vader en moeder mee naar de begra
fenis geweest.
Groot geld en vulpennen
Eind 1960 was de verkaveling van de Spek-
eters-, Bleekmeer- en Schaapskuilpolder zo
goed als klaar. De Ringvaartweg was aan
gelegd en de sloten tussen de boerderij van
Houtman en de weg waren gedempt. Niet
meer varend naar de weg, maar lopend of
rijdend over een verhard pad.
Siem vertelt verder: Broer Henk werkte
vanaf z’n zestiende bij ome Jan. Echt
vooruitstrevend waren ze niet in het ge
mengd bedrijf. En daardoor bracht de
verkaveling voor hen nauwelijks verbe
tering. Bijzondere gewoontes had m’n
oom. Trouw ging hij elke zondag op de
fiets naar de mis van elf uur. Altijd alleen.
Tante Kneel ging eerder, want als hij thuis
kwam, moest het warm eten op tafel staan.
Na afloop van de kerkdienst haalde hij
Toen Jan Houtman op 27 augustus 1903
overleed, kreeg zijn vrouw Geertruida
Faber 1/4 en ieder van de zes kinderen
1/8 deel. In de akte van scheiding van
10 juni 1904 staat. Met onderling goed
vinden is toebedeeld aan Hendrik: huis,
schuur, erf, boomgaard, kaden, wei- en
rietland. Met een totale oppervlakte van
ruim 3% ha. Het huis had het kadastraal
nummer D 400. Hendrik kreeg dus door
vererving de boerderij aan de ringsloot
van de Speketerspolder en ook een deel
van het land. Hij werd de derde Houtman
op rij die eigenaar én bewoner
was. De roepnaam van Hendrik
was Hein, de opa van Siem
Houtman.
lijst van 1881 schreef het hoofd
der School dat Jacob, Hein en
Jan Houtman leerlingen van
deze school waren. De aanleg
van de Communicatieweg in
1882, de weg van de Oosterdijk
door de Woudmeer, Speketer,
Slootgaard- en Waarlandspol-
der naar De Weel, was voor hen
een enorme verbetering. Maar
het bleef een hele afstand van
de Speketer naar de school, die
toen op de huidige hoek Kerk-
straat-Volleringweg stond.
Jan Houtman had een gemengd
bedrijf met twaalf bunder land.
Dat was in die tijd voor Waar-
landse begrippen middelgroot.
Hoe hij boerde en hoe groot
zijn veestapel was, is niet bekend. En de
vraag of de veranderingen in de veeteelt,
zoals de verbetering van het grasland en
een stamboek voor het vee, aan hem zijn
voorbijgegaan of dat hij daarin is meege
gaan, blijft onbeantwoord.
IWR’-..
